Trẻ chậm phát triển: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách khắc phục

1. Thế nào là chậm phát triển ở trẻ?

Theo nhiều đơn vị, tổ chức y tế uy tín như Cleveland Clinic, Raising Children Network, Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ NIH,...Bé chậm phát triển là tình trạng trẻ không đạt được các mốc phát triển về thể chất, ngôn ngữ, trí tuệ, thị lực, kỹ năng vận động và xã hội so với độ tuổi của mình. Điều này khiến trẻ không bắt kịp đà tăng trưởng ổn định, bị tụt lại đằng sau so với các bạn đồng trang lứa.

Đôi khi, trẻ có thể chậm phát triển ở hai hoặc nhiều lĩnh vực trên đây. Điều này gọi là chậm phát triển toàn diện (GDD), chủ yếu xảy ra ở trẻ sơ sinh và trẻ mẫu giáo đến 5 tuổi đã có dấu hiệu chậm lớn ít nhất 6 tháng.

Chậm phát triển hoàn toàn khác biệt so với khuyết tật phát triển - một tình trạng có xu hướng kéo dài suốt đời và bao gồm nhiều vấn đề như khiếm thính, bại não hoặc rối loạn phổ tự kỷ.

2. Các dạng chậm phát triển ở trẻ và dấu hiệu nhận biết

Dấu hiệu trẻ chậm phát triển có thể bao gồm chậm đạt các mốc phát triển vận động (lật, bò, đi), chậm nói, khó khăn trong giao tiếp, kém tập trung, khó ghi nhớ và học hỏi, không thể tự giải quyết các vấn đề đơn giản, và gặp khó khăn trong việc học các kỹ năng tự chăm sóc.

2.1. Chậm phát triển thể chất

Tình trạng chậm phát triển thể chất biểu hiện qua việc chiều cao và cân nặng của trẻ không tăng lên đạt chuẩn, dẫn đến trẻ lớn lên còi cọc, yếu ớt so với các bạn đồng trang lứa.

Ngoài ra, triệu chứng bé chậm phát triển thể chất còn phụ thuộc vào nguyên nhân. Chẳng hạn như mất cân bằng hormone, nhất là hormone thyroxine gây ra bất thường về kích thước cơ thể, đồng thời khiến trẻ thiếu năng lượng, khô da, khô tóc, cũng như cảm thấy ớn lạnh thường xuyên. Hoặc một số trẻ mắc phải bệnh lý tiêu hóa dễ bị nôn mửa, đầy bụng, táo bón, từ đó dẫn đến khó hấp thu và phát triển thể chất kém.

2.2. Chậm phát triển ngôn ngữ

Chậm phát triển ngôn ngữ là một loại chậm phát triển phổ biến nhất ở trẻ, chủ yếu đến từ nguyên nhân như rối loạn cảm xúc, rối loạn phổ tự kỷ, mất thính lực hoặc có vấn đề ở não. Thông thường, bố mẹ nhận biết trẻ sơ sinh chậm phát triển ngôn ngữ dựa trên một số dấu hiệu sau đây:

• Từ 2 đến 6 tháng tuổi: Trẻ không có phản ứng với tiếng cười của mọi người xung quanh, cũng như không biết cười.
• Từ 6 đến 12 tháng tuổi: Trẻ chưa bập bẹ được âm thanh đơn giản như “ê”, “a”; không phản ứng với âm thanh, cũng như không hiểu được các từ “có”, “không”, “tạm biệt”, “xin chào”.
• Từ 12 đến 24 tháng tuổi: Trẻ không tìm cách biểu đạt suy nghĩ của bản thân khi có điều gì muốn nói. Ngoài ra, trẻ cũng không nói được câu dài, cũng như không học thêm hay bắt chước ngôn ngữ từ bố mẹ.
• Từ 24 đến 25 tháng tuổi: Trẻ không làm được hướng dẫn đơn giản, khả năng ghép từ kém và không nói được một câu dài quá 4 từ.
• Bé 3 tuổi chậm phát triển: Trẻ không có hứng thú tương tác với các đứa trẻ khác. Khi giao tiếp thì thường xuyên nói lắp, không rõ ràng và có biểu hiện nhăn nhó trên khuôn mặt.
• Bé 4 tuổi chậm phát triển: Không sử dụng đại từ “tôi” và “bạn” đúng cách, đồng thời trẻ không hiểu được khái niệm “giống nhau” và “khác nhau”.
• Bé 5 tuổi chậm phát triển: Con không phát âm được nhiều từ vựng một cách rõ ràng, dễ hiểu.

>> Tìm hiểu thêm: Các giai đoạn phát triển ngôn ngữ của trẻ từ 0 - 6 tuổi

2.3. Chậm phát triển trí tuệ

Đây là tình trạng trẻ chậm một số kỹ năng như giao tiếp, hành vi, học tập, vận động,... Theo The Warren Center, bố mẹ có thể nhận biết trẻ chậm phát triển trí tuệ thông qua dấu hiệu sau đây:

• Không thể ghi nhớ hoặc hiểu được những điều đơn giản.
• Không thể suy nghĩ logic.
• Cư xử như một đứa trẻ dù cho đã lớn.
• Khó khăn trong việc thực hiện kỹ năng cơ bản như mặc quần áo, dùng thìa, đũa và cầm cốc.
• Học tập kém do chỉ số IQ thấp.
• Không thể giao tiếp rõ ràng.
• Có hành vi hung hăng, bướng bỉnh hoặc tự gây thương tích cho bản thân.
• Khả năng chịu đựng thấp.

Ngoài ra, chậm phát triển trí tuệ ở trẻ cũng được chia thành nhiều cấp độ từ nhẹ, trung bình đến nặng và rất nặng. Lúc này, vai trò của cha mẹ vô cùng quan trọng, khi phải kịp thời đưa con đi khám với bác sĩ, để xác định mức độ chậm phát triển, cũng như có biện pháp điều trị phù hợp, giúp trẻ lớn lên khỏe mạnh, bình thường.

2.4. Chậm phát triển kỹ năng vận động

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng chậm phát triển vận động ở trẻ. Trước hết là do khiếm khuyết từ hệ thần kinh trung ương như bại não, teo não; sau đó là do yếu tố dinh dưỡng kém, trẻ sinh non hoặc nhiễm trùng ngay từ trong bụng mẹ.

Để can thiệp kịp thời vấn đề này, khuyến khích phụ huynh cần theo dõi khả năng vận động của con theo từng giai đoạn. Nếu phát hiện dấu hiệu bất thường sau đây thì hãy đưa con đi khám sớm, nhờ đó mà bác sĩ sẽ tìm ra nguyên nhân và điều trị nhanh chóng:

• Đối với trẻ mới sinh đến 2 tháng tuổi: Trẻ không thể tự ngẩng đầu khi mẹ bế trẻ bằng tư thế nằm ngửa, đồng thời cổ của trẻ đặc biệt cứng hoặc mềm.
• Đối với trẻ từ 3 đến 6 tháng tuổi: Trẻ không thể cầm, nắm đồ chơi; không thể tự ngồi khi đến tuổi và chưa điều khiển đầu linh hoạt.
• Đối với trẻ từ 7 đến 9 tháng tuổi: Ở tư thế ngồi, trẻ chưa thể ngồi độc lập và kiểm soát đầu kém. Bên cạnh đó, trẻ không thể tiếp cận đến đồ chơi yêu thích hoặc đưa đồ vật vào miệng.
• Đối với trẻ từ 9 đến 12 tháng tuổi: Trẻ không biết bò hoặc bò theo tư thế chệch choạc, một tay chống đẩy trong khi tay còn lại kéo chân để di chuyển. Ngoài ra, trẻ 1 tuổi chậm phát triển không thể đứng kể cả khi có bố mẹ hỗ trợ.
• Đối với trẻ từ 13 đến 24 tháng tuổi: Trẻ không thể đi lại hoặc nếu đi được thì bước đi không tự tin, thường xuyên đi kiễng chân.
• Đối với trẻ 36 tháng tuổi: Trẻ không thể nhảy, ném bóng. Mỗi khi di chuyển thì dễ bị mất thăng bằng và không leo được cầu thang như các trẻ khác.

2.5. Chậm phát triển kỹ năng xã hội và cảm xúc

Chậm phát triển kỹ năng xã hội là tình trạng trẻ không thể giao tiếp, chơi và xây dựng mối quan hệ với người khác. Phụ huynh có thể nhận biết trẻ chậm phát triển kỹ năng xã hội và cảm xúc thông qua các dấu hiệu sau:

• Trẻ không mỉm cười và khó cảm thấy thoải mái trong nhiều tình huống xã hội.
• Đỏ mặt, đỏ cổ khi giao tiếp với người khác.
• Từ chối được âu yếm, kể cả đó là bố mẹ.
• Không thích hoặc không quan tâm đến trò chơi (nhất là trò ú òa).
• Khóc nhiều hơn bình thường khi được bố mẹ đưa đến nơi lạ lẫm hoặc tiếp xúc với người lạ.
• Căng thẳng và nóng nảy khi ở cùng với người khác.
• Không thể duy trì tiếp xúc mắt với mọi người.

2.6. Chậm phát triển thị lực

Thị lực của trẻ dưới 6 tháng tuổi còn nhiều hạn chế và chưa phát triển đầy đủ. Từ 6 tháng tuổi trở đi, tầm nhìn của trẻ được cải thiện đáng kể khi khả năng phối hợp giữa hai mắt trở nên linh hoạt hơn. Tuy nhiên, một số trẻ gặp khó khăn trong quá trình này dẫn đến chậm phát triển thị lực. Tình trạng này có thể xảy ra do trẻ bị tật khúc xã (viễn thị, cận thị, nhược thị - thị lực kém ở một bên mất), đục thủy tinh thể bẩm sinh, bệnh võng mạc do sinh non hay lác mắt.

Dưới đây là cách nhận biết trẻ chậm phát triển thị lực mà mẹ nên biết:

• Trẻ sau 2 tháng tuổi nhưng không nhận biết bàn tay.
• Trẻ sau 3 tháng tuổi nhưng mắt không dõi đồ vật chuyển động trước mặt; một bên mắt hoặc cả hai mắt khó di chuyển; mắt lác.
• Trẻ sau 6 tháng tuổi có một hoặc cả hai mắt hướng vào trong hay ra ngoài; chảy nước mắt liên tục; không thể nhìn được đồ vật ở khoảng cách dưới 30cm và xa hơn 180cm.

3. Nguyên nhân khiến trẻ chậm phát triển

Trẻ phát triển chậm hơn so với tuổi có thể do vấn đề trong quá trình mang thai, di truyền, chế độ ăn uống thiếu chất, thiếu hormone tăng trưởng, bệnh lý,... Cùng tìm hiểu chi tiết các nguyên nhân khiến bé chậm phát triển ngay dưới đây:

• Chế độ ăn uống thiếu chất: Dinh dưỡng là yếu tố nền tảng cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Khi chế độ ăn không đủ chất, trẻ có nguy cơ bị suy dinh dưỡng, dẫn đến tình trạng chậm tăng trưởng về thể chất, trí tuệ và các kỹ năng vận động.
• Thiếu hormone tăng trưởng: Hormone tăng trưởng giữ vai trò thúc đẩy hoạt động của các mô trong cơ thể, duy trì tốc độ phát triển bình thường cho trẻ. Trường hợp bị thiếu hụt hormone tăng trưởng do chế độ ăn và sinh hoạt không lành mạnh, có thể khiến trẻ chậm lớn, dễ gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe.
• Vấn đề trong quá trình mang thai: Sức khỏe của mẹ bầu trong thai kỳ ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của thai nhi. Các vấn đề như nhiễm virus, huyết áp cao, hay việc sử dụng chất kích thích như rượu bia, thuốc lá có thể gây ra chậm tăng trưởng cho thai nhi và tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh.
• Ảnh hưởng của môi trường sống: Căng thẳng gia đình hoặc bị bỏ rơi từ nhỏ khiến trẻ không được chăm sóc và yêu thương đầy đủ, dẫn đến khi trưởng thành trẻ có tâm lý bất ổn, khó hòa nhập với cộng đồng, cũng như chậm tăng trưởng trí tuệ.
• Di truyền: Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ. Nếu bố mẹ có vóc dáng thấp bé, trẻ cũng có nguy cơ chậm phát triển chiều cao. Ngoài ra, một số rối loạn di truyền, như hội chứng Down hoặc hội chứng Turner, có thể gây khó khăn trong việc hấp thu dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sự phát triển vận động và tinh thần.
• Bệnh lý: Các bệnh lý như thiếu hormone tuyến giáp hoặc rối loạn tiêu hóa kéo dài đều có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Những vấn đề này nếu không được điều trị sớm có thể dẫn đến suy dinh dưỡng và chậm tăng trưởng mạn tính.

>> Tham khảo thêm: Những thực phẩm mẹ bầu cần kiêng để con phát triển khỏe mạnh

4. Trẻ bị chậm phát triển có cải thiện được không?

Tình trạng chậm phát triển ở trẻ có thể cải thiện, nếu phụ huynh phát hiện sớm dấu hiệu con chậm lớn và kịp thời đưa trẻ đi khám để có biện pháp khắc phục tốt nhất.

Tùy vào loại chậm phát triển, nguyên nhân, mức độ và lứa tuổi của trẻ, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp, bao gồm vật lý trị liệu, liệu pháp hành vi, ngôn ngữ, nghề nghiệp và giáo dục. Quá trình điều trị chậm phát triển ở trẻ em đòi hỏi sự hỗ trợ tích cực từ y tế và đặc biệt là người thân.

5. Mách mẹ cách chăm sóc hỗ trợ bé chậm phát triển sớm cải thiện

Trong cuộc sống thường ngày, phụ huynh có thể áp dụng một số bí quyết sau đây, nhằm giúp trẻ phát triển khỏe mạnh toàn diện:

5.1. Đối với trẻ chậm phát triển thể chất

Sau đây là một số lời khuyên giúp trẻ khắc phục chậm phát triển thể chất:

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học: Chế độ ăn của trẻ kém phát triển thể chất phải có đầy đủ chất đạm, chất béo, tinh bột, vitamin - khoáng chất đến từ các loại thực phẩm như thịt, cá, trứng, đậu, ngũ cốc nguyên hạt, dầu thực vật và rau củ quả.

Song song, mẹ nên cho trẻ dùng sữa mỗi ngày để cung cấp nguồn dinh dưỡng đủ đầy, giúp con tăng trưởng chiều cao, cân nặng tối ưu. Với sữa công thức, mẹ hãy ưu tiên loại sữa có đạm mềm, nhỏ để trẻ dễ tiêu hóa và chứa các dưỡng chất hỗ trợ nuôi dưỡng đường ruột khỏe mạnh. Nhờ đó mà trẻ sẽ hấp thu tốt các dưỡng chất, hỗ trợ phát triển toàn diện và đạt chuẩn.

• Đảm bảo trẻ được ngủ đủ giấc: Ngủ là thời điểm hormone tăng trưởng được sản xuất nhiều nhất, giúp trẻ mau lớn, khỏe mạnh và tránh nguy cơ chậm phát triển. Phụ huynh nên cho con ngủ đúng giờ - đủ giấc để trẻ nhận được lợi ích này. Ngoài ra, bố mẹ có thể giúp con ngủ ngon và sâu hơn, bằng cách hát ru, kể chuyện, giữ ấm, thay tã, giảm tiếng ồn xung quanh. Nếu trẻ khó ngủ vì ảnh hưởng của vấn đề tiêu hóa, mẹ nên cho con bú sữa có nguồn sữa mát, dịu nhẹ, giúp trẻ êm bụng và cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Khuyến khích trẻ vận động: Thói quen vận động giúp trẻ phát triển mật độ xương cao nhất, từ đó tránh nguy cơ còi cọc trong tương lai. Ngoài ra, vận động thường xuyên thúc đẩy trao đổi chất thuận lợi, tăng cường máu và oxy nuôi dưỡng cơ quan trong cơ thể, qua đó đảm bảo trẻ được tăng trưởng thể chất. Bố mẹ có thể khuyến khích trẻ tham gia một số hoạt động như đạp xe, bơi lội, đánh cầu lông hoặc tự do chạy, nhảy ở công viên để vừa hít thở không khí trong lành, vừa cải thiện thể lực tối ưu.
• Đưa con đi khám sức khỏe định kỳ: Để sớm phát hiện dấu hiệu bất thường trong quá trình phát triển của trẻ, phụ huynh nên đưa con đi khám sức khỏe định kỳ. Vào thời điểm thăm khám, bác sĩ còn đề xuất biện pháp can thiệp, hỗ trợ trẻ tăng trưởng ổn định, cũng như khuyến khích tiêm vắc xin phù hợp, để phòng ngừa bệnh tật ở trẻ.

5.2. Đối với trẻ chậm phát triển trí tuệ

Dưới đây cũng là phương pháp hữu ích giúp trẻ tăng cường tư duy và nhận thức:

• Tập trung thực phẩm tốt cho não bộ: Cho trẻ ăn nhiều thực phẩm như trái cây, rau lá xanh, trứng, các loại hạt, cá béo là cách tốt để trẻ phát triển trí tuệ. Bên cạnh đó, mẹ hãy duy trì cho con bú sữa đến khi trẻ được 2 tuổi hoặc dùng sữa công thức tốt cho não bộ, điển hình như Friso Prestige.
• Xây dựng chế độ sinh hoạt lành mạnh: Ngoài dinh dưỡng khoa học, bố mẹ cũng phải đảm bảo trẻ được ngủ ngon, không thức khuya quá nhiều. Khi ấy, điều này tăng sản xuất tế bào thần kinh, tăng khả năng tập trung và trí nhớ tốt cho trẻ. Cùng với giấc ngủ, phụ huynh nên cho con vận động thể chất một giờ một ngày, để thúc đẩy lưu thông máu đến não, từ đó phát triển não bộ, nhận thức.
• Cho trẻ tiếp xúc với âm nhạc: Tiếp xúc với giai điệu nhẹ nhàng từ âm nhạc có tác động tích cực đến thần kinh, giúp trẻ tăng cường tư duy, ghi nhớ lâu và ít gặp phải trầm cảm.
• Kể chuyện cho trẻ trước khi ngủ: Kể chuyện cho con nghe là cách kích thích chức năng não bộ, giảm nguy cơ chậm phát triển trí tuệ ở trẻ. Bố mẹ có thể lựa chọn thể loại truyện như truyện cổ tích, vừa khơi dậy trí tưởng tượng, vừa nuôi dưỡng tâm hồn và giá trị đạo đức ở trẻ.

5.3. Đối với trẻ em chậm phát triển ngôn ngữ

Hãy cùng con thực hiện các hoạt động sau, để vấn đề trẻ chậm phát triển ngôn ngữ không còn là nỗi lo của mẹ:

• Trò chuyện với con thường xuyên: Khi bố mẹ nói chuyện với con thường xuyên, điều này giúp trẻ được cung cấp thêm từ vựng, cách diễn đạt và ngữ điệu. Qua đó, càng kích thích trẻ sớm nói, nói nhiều và rõ ràng hơn.
• Đọc sách cùng trẻ: Đây không chỉ là cơ hội tuyệt vời để phụ huynh gần gũi với trẻ, mà còn nâng cao kỹ năng nghe và giao tiếp của con sau này. Bên cạnh các loại sách chữ, bố mẹ có thể lựa chọn sách với nhiều hình ảnh minh họa bắt mắt. Sau đó, vừa chỉ vào hình, vừa cho trẻ biết đó là gì, như vậy có thể gia tăng vốn từ ở trẻ.
• Duy trì môi trường tích cực với trẻ, tránh thúc ép con: Phụ huynh không nên ép buộc trẻ nói vì điều này khiến trẻ căng thẳng, áp lực và cảm thấy sợ nói hơn. Thay vào đó, cần tạo ra môi trường tập nói thoải mái, kết hợp thêm trò chơi như ghép chữ, hoàn thành câu, tô màu chữ để trẻ cảm thấy hứng thú, về lâu dài có thể chủ động giao tiếp.
• Dạy con tập hát: Hát là hoạt động vui nhộn giúp trẻ thích sử dụng ngôn ngữ của mình, từ đó ngăn ngừa nguy cơ chậm nói. Mẹ có thể cùng trẻ ngân nga bài hát, bài vè, bài đồng dao để không chỉ cung cấp vốn từ, ngữ điệu, mà còn nuôi dưỡng tình cảm và tâm hồn của con.

5.4. Đối với trẻ chậm phát triển kỹ năng vận động

Dưới đây là một số hoạt động hỗ trợ trẻ phát triển kỹ năng vận động:

• Đi bộ với con mỗi ngày để trẻ thoải mái chạy, nhảy và sử dụng cơ bắp của mình.
• Khuyến khích trẻ tham gia trò chơi đá, ném bóng, nhảy dây, đạp xe hoặc vượt chướng ngại vật.
• Bật nhạc và nhảy cùng con.
• Dạy trẻ bắt chước cách mở hộp, rót nước vào ly, vặn nút chai, vẽ hình đơn giản để tăng sức mạnh cho bàn tay.
• Cho phép con giúp đỡ trong một số công việc thường ngày như xếp quần áo, đặt giày dép vào tủ, dọn chén bát.
• Đưa con đi dạo công viên để trẻ chạm vào cây cỏ, hoa lá. Từ đó, giúp phát triển kỹ năng vận động thô và kỹ năng vận động tinh.

5.5. Đối với trẻ em chậm phát triển kỹ năng xã hội

Hoạt động sau đây cũng là bí quyết giúp trẻ phát triển kỹ năng xã hội và cảm thấy thoải mái khi ở gần mọi người:

• Hãy cho con ăn cơm với gia đình để trẻ có cơ hội gần gũi, tiếp xúc nhiều hơn với người thân.
• Khuyến khích trẻ chơi cùng với các bạn đồng trang lứa để cải thiện tinh thần, thể chất, cũng như tăng kỹ năng giao tiếp, hòa hợp cộng đồng.
• Giới thiệu cho trẻ nhiều tình huống xã hội khác nhau và mới mẻ, đồng thời phụ huynh cũng phải ở bên cạnh con thường xuyên để trẻ cảm thấy an tâm.
• Hãy chú ý phản ứng của trẻ trong từng tình huống xã hội và tìm hiểu rằng trẻ thích được an ủi như thế nào. Trường hợp mẹ phát hiện trẻ thụ động, lo lắng nhiều khi tiếp xúc xã hội, hãy đưa con đi gặp bác sĩ để kiểm tra.

5.6. Đối với trẻ chậm phát triển thị lực

Để hỗ trợ và chăm sóc trẻ em chậm phát triển thị lực, bố mẹ có thể áp dụng các cách sau đây:

• Đưa trẻ đi khám chuyên khoa mắt: Ngay khi phát hiện các dấu hiệu bất thường, hãy đưa trẻ đến bệnh viện có chuyên khoa mắt để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
• Tuân thủ chỉ định của bác sĩ: Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ, trẻ có thể được điều trị bằng cách đeo kính, sử dụng miếng che mắt, hoặc phẫu thuật. Việc tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị sẽ giúp cải thiện thị lực của trẻ.
• Hỗ trợ trẻ trong sinh hoạt hàng ngày: Bố mẹ nên giúp trẻ làm quen với môi trường xung quanh, khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động phù hợp với khả năng nhìn của con để phát triển các kỹ năng khác.
• Bổ sung dinh dưỡng: Hãy xây dựng một chế độ ăn giàu vitamin A, E, C và omega-3 để tăng cường sức khỏe cho đôi mắt của trẻ.
• Tạo môi trường an toàn và kích thích: Trang bị những đồ chơi có màu sắc tươi sáng, tương phản và hình dạng rõ ràng để kích thích thị giác của trẻ. Đồng thời, đảm bảo môi trường sống sạch sẽ và an toàn để trẻ thoải mái khám phá.

6. Có thể phòng ngừa trẻ chậm phát triển không?

Không có cách ngăn ngừa tuyệt đối tình trạng trẻ bị chậm phát triển. Tuy nhiên, bố mẹ có thể thực hiện các biện pháp sau để giảm thiểu khả năng bé chậm phát triển so với tuổi. Cụ thể:

• Chăm sóc thai kỳ khỏe mạnh: Mẹ bầu cần khám thai định kỳ, tuân thủ chế độ dinh dưỡng đầy đủ và tránh xa các chất độc hại như rượu, bia, thuốc lá.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ cho trẻ: Bố mẹ nên đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ để bác sĩ có thể theo dõi và đánh giá chính xác sự phát triển của trẻ. Việc này giúp phát hiện và can thiệp sớm các vấn đề chậm phát triển.

Theo các nghiên cứu, việc can thiệp sớm cho trẻ dưới 3 tuổi có thể giảm thiểu đáng kể những ảnh hưởng lâu dài đến cuộc sống của trẻ.

Chậm phát triển gây ra nhiều ảnh hưởng cho sức khỏe cũng như sinh hoạt hằng ngày của trẻ. Vì vậy, khi phát hiện dấu hiệu trẻ chậm phát triển ở bất kỳ khía cạnh nào, phụ huynh cũng phải đưa con đi khám sớm, để bác sĩ chẩn đoán và có hướng điều trị kịp thời.