Trẻ sơ sinh ngủ ít do đâu, có đáng lo? Mách mẹ cách xử trí

1. Trẻ sơ sinh ngủ ít là như thế nào?

Thông thường, thời gian của trẻ sơ sinh vào giai đoạn đầu đời sẽ dành hết cho giấc ngủ, chiếm khoảng 16 đến 18 giờ mỗi ngày. Khoảng thời gian này được chia đều vào cả ban ngày lẫn ban đêm, mỗi giấc ngủ kéo dài từ 2 đến 4 giờ. Trong đó, những lúc thức giấc chủ yếu là trẻ bú sữa và sau khi bú no sẽ tiếp tục chìm vào giấc ngủ.

Hầu hết trẻ sơ sinh đều có thời gian ngủ giống nhau. Tuy nhiên, do môi trường, điều kiện và nơi sinh sống khác nhau mà một số trẻ sẽ có sự khác biệt. Vì vậy, để xác định được trẻ sơ sinh ngủ ít hay không mẹ cần dựa vào tổng thời gian ngủ một ngày của trẻ. Nếu thời gian ngủ của trẻ ít hơn 10 tiếng thì có thể trẻ đã gặp phải vấn đề ngủ ít.

2. Vì sao trẻ sơ sinh ngủ ít?

Bé sơ sinh ngủ ít có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như rối loạn tiêu hóa, ảnh hưởng từ môi trường xung quanh, cảm giác đói, do tã bẩn,... Cụ thể:

2.1. Trẻ gặp vấn đề về tiêu hóa

Theo nghiên cứu của Bệnh viện Nhi Trung ương, có tới 40 - 70% trẻ dưới 6 tháng tuổi bị rối loạn tiêu hóa ít nhất 1 lần. Nguyên nhân chủ yếu do hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện, còn khá non nớt và nhạy cảm nên dễ bị tác động bởi dinh dưỡng từ sữa mẹ hoặc sữa công thức.

Cụ thể, nguồn sữa sẽ bị ảnh hưởng nếu mẹ hay ăn các thực phẩm khó tiêu như đồ ăn cứng, chứa nhiều dầu mỡ, chất béo, đồ cay nóng… Trường hợp các bé được nuôi bằng sữa công thức, nếu sữa chứa đạm biến tính, kết cấu phân tử lớn, dễ bị vón cục có thể gặp triệu chứng rối loạn tiêu hóa như chướng bụng, đầy hơi, đau thắt bụng. Tất cả các nguyên nhân này đều ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của trẻ.

> Xem thêm: Mẹ ăn gì tốt cho hệ tiêu hóa trẻ sơ sinh?

2.2. Trẻ bị môi trường xung quanh tác động

Giấc ngủ của trẻ rất dễ bị ảnh hưởng nếu không gian luôn xuất hiện những tiếng ồn. Cùng với đó là vị trí ngủ quá nhiều ánh sáng, tiếp xúc gần với các thiết bị điện tử như tivi, điện thoại hay không gian ngủ bị gò bó, bí bách, thiếu sự thông thoáng. Tất cả những yếu tố trên sẽ khiến trẻ dễ bị giật mình tỉnh giấc và khó đi vào giấc ngủ, dẫn tới tình trạng trẻ ngủ ít hơn so với bình thường.

2.3. Trẻ sơ sinh ngủ ít do tã bị bẩn

Không thể phủ nhận lợi ích của việc mặc bỉm cho bé khi còn ở giai đoạn sơ sinh sẽ giúp cho việc dọn dẹp nhanh chóng, đảm bảo vệ sinh hơn. Tuy nhiên, nếu mẹ không chú ý thay tã thường xuyên, tình trạng ướt tã hoặc bỉm đầy sẽ khiến bé cảm thấy không thoải mái và dễ thức giấc.

2.4. Bé bị đói

Như đã chia sẻ, thời gian thức giấc của trẻ sơ sinh phần lớn là để bú sữa, nhằm bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng và năng lượng cho cơ thể. Sau khi bú no bé sẽ tiếp tục ngủ. Do đó, nếu không được cho bú đủ thì trẻ rất dễ bị đói và ngủ không sâu giấc. Bên cạnh đó, những trẻ bị thiếu chất như canxi, kẽm… cũng rất khó ngủ, hay bị giật mình.

2.5. Trẻ bị thiếu chất

Thiếu hụt canxi, vitamin D, kẽm cũng là một trong những nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh ngủ ít khó ngủ, ngủ không sâu giấc, thường bị giật mình và bứt rứt khó chịu khi ngủ.

2.6. Trẻ không phân biệt được ngày và đêm

Một số trẻ sơ sinh có thói quen thức đêm ngay từ khi còn trong bụng mẹ. Mẹ có thể nhận biết được khi thấy trẻ quẫy đạp nhiều hơn vào ban đêm. Khi chào đời trẻ vẫn giữ thói quen này, dẫn đến tình trạng trẻ sơ sinh ít ngủ về đêm. 

2.7. Do bệnh lý

Hệ miễn dịch và đề kháng của trẻ sơ sinh khá kém, nên trẻ rất dễ mắc các bệnh về đường hô hấp như cảm lạnh, viêm họng, viêm mũi… Khi bị bệnh cơ thể trẻ rất yếu, mệt mỏi và bú kém nên khả năng cao bé sơ sinh ngủ ít và khó ngủ hơn.

3. Các trường hợp trẻ sơ sinh ngủ ít thường gặp

Giấc ngủ của trẻ sơ sinh có thể thay đổi tùy theo từng giai đoạn phát triển và chịu tác động từ nhiều yếu tố bên trong lẫn bên ngoài. Dưới đây là những tình huống trẻ ngủ ít mà bố mẹ thường gặp phải:

3.1. Bé sơ sinh ít ngủ vào ban ngày

Một số trẻ sơ sinh ít ngủ vào ban ngày nhưng lại ngủ nhiều hơn vào ban đêm. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do trẻ bắt đầu hình thành nhịp sinh học phân biệt ngày - đêm hoặc môi trường ban ngày nhiều ánh sáng, tiếng ồn nên bé khó ngủ dài. Nếu trẻ vẫn bú tốt, tăng cân đều và tỉnh táo khi thức thì đây không phải vấn đề đáng lo ngại.

3.2. Trẻ sơ sinh đột nhiên ngủ ít

Nếu bé trước đây ngủ nhiều nhưng đột nhiên ngủ ít hẳn, nguyên nhân có thể do đang trải qua giai đoạn “bước nhảy vọt” trong phát triển, mọc răng, thay đổi môi trường hoặc chịu tác động từ tiếng ồn và nhiệt độ phòng. Trường hợp bé vẫn bú tốt, tăng cân ổn định thì không đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu tình trạng kéo dài kèm theo các dấu hiệu bất thường, bố mẹ nên đưa bé đến bệnh viện để được kiểm tra và xử lý kịp thời.

3.3. Bé sơ sinh ngủ ít không sâu giấc

Trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình, trằn trọc hoặc không sâu giấc có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân: môi trường ngủ không thoải mái (phòng quá nóng/lạnh, có tiếng ồn), hoặc thói quen ru ngủ phụ thuộc vào võng, nôi điện, bế ẵm khiến bé dễ tỉnh khi thiếu sự hỗ trợ này. Bên cạnh đó, nếu bé bị suy giảm đề kháng đường ruột do chế độ dinh dưỡng của mẹ chưa hợp lý (với trẻ bú mẹ) hoặc sữa công thức chưa phù hợp (với bé bú ngoài) cũng khiến trẻ dễ bị rối loạn tiêu hóa, đầy bụng, khó tiêu, dẫn đến ngủ ít và không sâu giấc.

3.4. Trẻ sơ sinh ngủ ít khó ngủ hay quấy khóc

Tình trạng này thường gặp ở những bé bị đói, tã ướt, đau bụng hoặc đang mắc bệnh. Ngoài ra, những thay đổi trong sinh hoạt như mẹ đi làm trở lại, bé phải tập tự ngủ cũng có thể khiến trẻ khó ngủ và hay quấy. Nếu nguyên nhân xuất phát từ bệnh lý hoặc kèm theo các triệu chứng (như nhẹ cân, biếng ăn, khóc liên tục trên 2 giờ), bố mẹ nên đưa con đi thăm khám sớm giúp bé nhanh hồi phục và cải thiện giấc ngủ.

4. Trẻ sơ sinh ngủ ít có sao không?

Các nghiên cứu cho biết, giấc ngủ đóng vai trò quan trọng đến sự phát triển của trẻ sơ sinh. Bé ngủ sâu, ngon giấc sẽ hấp thụ tối đa oxy, năng lượng và sản sinh nhiều hormone tăng trưởng, giúp phát triển chiều cao và thể chất vượt trội. Đồng thời, giấc ngủ được đảm bảo cả thời gian và chất lượng còn góp phần giúp bé phát triển trí não, nhận thức và tăng cường cảm xúc.

Trong vòng 6 tháng đầu, chu kỳ ngủ của trẻ khá ngắn, gồm 10 - 15 phút ngủ sâu và 10 - 15 phút ngủ động. Do vậy mà mẹ cảm thấy trẻ ngủ ít và hay vặn vẹo trở mình. Tuy nhiên đây lại là điều bình thường ở trẻ trong giai đoạn ngủ động. 

Qua khỏi giai đoạn trên, khi trẻ sơ sinh ngủ ít hoặc không ngon giấc sẽ khiến trẻ thường xuyên thức giấc, quấy khóc, cáu kỉnh… về lâu dài ảnh hưởng đến sức khỏe và trí tuệ. Thêm vào đó, nếu trẻ gặp vấn đề về giấc ngủ - như mắc chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn đường hô hấp, cũng có thể làm gián đoạn quá trình sản xuất hormone tăng trưởng, từ đó gây nhẹ cân, thấp còi, suy dinh dưỡng.

Có thể nói, tình trạng ngủ ít có tác động xấu đến sự phát triển và nhận thức của trẻ. Vì thế, đây là vấn đề các bố mẹ cần lưu ý khi chăm sóc trẻ sơ sinh, nên tìm hiểu kỹ nguyên nhân là do đâu để có biện pháp xử trí kịp thời.

5. Mách mẹ cách khắc phục tình trạng trẻ sơ sinh ngủ ít

Để giúp trẻ ngủ đủ giấc, ít giật mình và đảm bảo phát triển tốt nhất, bố mẹ nên tập cho trẻ phân biệt ngày - đêm, đảm bảo cho con bú no trước khi ngủ, tạo không gian ngủ thoải mái cho bé, thường xuyên kiểm tra và thay tã bé,... Cụ thể là:

5.1. Tập cho trẻ phân biệt ngày và đêm

Trẻ sơ sinh chưa thể phân định được sự khác nhau giữa ngày và đêm, nên dễ gây ra những lộn xộn về giấc ngủ. Bố mẹ có thể giúp trẻ phân biệt và tạo thói quen thức nhiều vào ban ngày - ngủ lâu hơn vào ban đêm. Bằng cách kéo rèm che để ánh sáng chiếu rọi vào phòng, dành thời gian chơi đùa, nói chuyện, hát cho bé nghe và không cần “cắt đứt” mọi tiếng ồn vào ban ngày, nhằm tập cho con làm quen dần với các âm thanh từ môi trường xung quanh. Ngược lại, vào ban đêm, mẹ nên giữ yên lặng, nói khẽ và đảm bảo không gian yên tĩnh để trẻ dễ đi vào giấc ngủ.

>>> Tham khảo thêm: Điểm danh những cách giúp trẻ sơ sinh ngủ cực ngon

5.2. Đảm bảo cho bé bú no trước khi ngủ

Trung bình lượng sữa trẻ sơ sinh cần được cung cấp là 600ml/ngày, ước tính khoảng 8 - 12 cữ bú trong một ngày. Vì thế, để đáp ứng nhu cầu giúp trẻ có giấc ngủ dài hơn, mẹ cần chú ý quan sát và canh chừng thời điểm cho bé bú. Thông thường là từ 1,5 giờ đến 2 giờ vào ban ngày và 3,5 đến 4 giờ vào ban đêm cho một cữ bú.

5.3. Tạo không gian ngủ thoải mái cho bé

Để giải quyết tình trạng trẻ sơ sinh ngủ ít, mẹ cần sắp xếp cho bé một không gian ngủ yên tĩnh, thoải mái, điều chỉnh nhiệt độ trong phòng ngủ ở mức vừa đủ, không được quá nóng hoặc quá lạnh. Ngoài ra, có thể sử dụng thêm âm nhạc - những giai điệu nhẹ nhàng, êm dịu không chỉ giúp bé dễ dàng chìm vào giấc ngủ, mà còn kích thích tư duy, tăng khả năng ghi nhớ hiệu quả.

5.4. Thường xuyên thay tã

Song song đó, việc thay tã cho trẻ thường xuyên cũng là cách tạo ra môi trường dễ chịu cho trẻ ngủ sâu hơn. Mẹ nên lựa chọn các loại tã mềm mại, êm ái, có khả năng thấm hút tối ưu, nhằm mang lại cảm giác khô thoáng, thoải mái cho trẻ trong khi ngủ.

5.5. Chú ý đến chế độ dinh dưỡng của trẻ sơ sinh

Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, đủ chất sẽ giúp bé có giấc ngủ ngon, đạt cân nặng chuẩn và phát triển chiều cao tối ưu. Cụ thể:

Với trẻ bú mẹ, trong thực đơn của mẹ cần đáp ứng những nhóm dinh dưỡng cơ bản, gồm chất đạm (thịt, trứng, cá, các loại hạt…), chất bột đường (ngũ cốc, ngô, khoai tây, đậu), chất béo (các loại cá giàu Omega-3, hạt lanh, dầu oliu) và nhóm rau củ quả giàu vitamin, khoáng chất. Bởi các dưỡng chất từ thực phẩm sẽ giúp cải thiện chất lượng nguồn sữa mẹ thanh mát hơn, đồng thời tăng cường chất xơ giúp ngăn ngừa táo bón để bé yêu có giấc ngủ ngon.

Với trẻ bú sữa công thức, mẹ nên ưu tiên sản phẩm có chứa đạm mềm nhỏ, tự nhiên bằng cách trải qua quá trình xử lý nhiệt 1 lần để trẻ dễ tiêu hóa và hấp thu tối ưu dưỡng chất. Đồng thời, mẹ cũng đừng quên chọn những dưỡng chất có lợi cho hệ tiêu hóa của con như Probiotics, HMO, GOS. Những dưỡng chất quý giá này không chỉ cân bằng hệ vi sinh đường ruột và ngăn chặn vi khuẩn có hại, mà còn giúp hệ tiêu hóa bé khỏe mạnh để hấp thu tốt dưỡng chất, từ đó tăng cường đề kháng đường ruột (nơi chiếm đến 70% miễn dịch của cơ thể). Nhờ vậy, bé có chiếc bụng êm ái, ngủ ngon và phát triển khỏe mạnh hơn.

Cùng với đó mẹ cũng nên lưu ý chọn sữa có hương vị thanh nhạt để bé dễ dàng làm quen, không bỏ sữa mẹ và hạn chế tình trạng nôn trớ hay ọc sữa.

5.6. Ru trẻ ngủ khi nằm trong cũi

Mẹ bế trẻ sau khi bú khoảng 20 phút rồi đặt con xuống cũi. Khi cho trẻ nằm vào cũi có thể con sẽ khóc i ỉ. Lúc này mẹ không nên bế trẻ lên ngay mà tiếp tục vỗ về nhẹ nhàng để con từ từ đi vào giấc ngủ. Trường hợp trẻ khóc to hơn thì mẹ mới cần bế và dỗ trẻ nín khóc.

5.7. Một số cách khác

Ngoài những biện pháp trên, bố mẹ có thể áp dụng thêm các cách sau để cải thiện trẻ sơ sinh ít ngủ, giúp bé ngủ ngon hơn:

• Đặt trẻ xuống giường khi vừa thiu thiu ngủ: Việc này giúp bé học cách tự chìm vào giấc ngủ mà không phụ thuộc hoàn toàn vào việc bế ẵm. Lâu dần, bé sẽ hình thành thói quen tự ngủ dễ dàng hơn.
• Hát ru con ngủ: Giọng hát nhẹ nhàng, quen thuộc của bố mẹ sẽ tạo cảm giác an toàn và giúp bé nhanh chóng đi vào giấc ngủ. Đây cũng là cách gắn kết tình cảm giữa bố mẹ và con.
• Bật nhạc nhẹ trong khi trẻ ngủ: Những bản nhạc êm dịu hoặc tiếng tiếng ồn trắng có thể che bớt tiếng ồn xung quanh, giúp bé ngủ sâu và ít bị giật mình hơn.

6. Trẻ sơ sinh ngủ ít: Khi nào cần đi khám?

Nếu bé sơ sinh ngủ ít, bố mẹ nên quan sát kỹ các biểu hiện để tìm ra nguyên nhân và có biện pháp xử lý phù hợp. Đặc biệt, khi bé kèm theo những dấu hiệu bất thường như quấy khóc liên tục, sốt, phát ban, nôn trớ, khó thở hoặc thở khò khè, bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được thăm khám và hỗ trợ kịp thời.

7. Các thắc mắc thường gặp

Sau khi đã biết trẻ sơ sinh ít ngủ có sao không, nhiều bố mẹ còn có những băn khoăn sau:

7.1. Trẻ sơ sinh ngủ 30 phút lại dậy vì sao? Xử lý thế nào?

Trẻ sơ sinh ngủ khoảng 30 phút rồi dậy thường là hiện tượng bình thường, bởi đây là thời điểm bé vừa hoàn thành một chu kỳ ngủ nên dễ thức giấc. Nếu con không quấy khóc hay la hét, mẹ nên để bé tự nhiên thay vì vội dỗ ngay, vì phần lớn trẻ sẽ tự chìm vào giấc ngủ trở lại sau đó.

7.2. Trẻ sơ sinh ngủ ít là thiếu chất gì?

Bé sơ sinh ngủ ít đôi khi có thể liên quan đến việc thiếu một số vi chất quan trọng như vitamin D, canxi, magie, sắt và kẽm. Trong trường hợp nghi ngờ, bố mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn bổ sung dinh dưỡng đúng cách, đảm bảo an toàn cho bé.

7.3. Trẻ sơ sinh ít ngủ vào ban ngày có sao không?

Nếu bé ngủ ít nhưng vẫn bú tốt, tăng cân đều, vui vẻ và không quấy khóc thì bố mẹ không cần quá lo lắng. Thay vào đó, hãy cho bé tắm nắng buổi sáng khoảng 20 phút mỗi ngày, vỗ ợ hơi sau mỗi cữ bú bằng cách bế đứng bé khoảng 30 phút rồi mới đặt nằm với tư thế dốc 30 độ (kê cao đầu giường hoặc cho nằm trên ghế chuyên dụng cho trẻ). Đồng thời, bố mẹ cũng cần đảm bảo phòng ngủ mát mẻ khoảng 28°C và yên tĩnh để bé ngủ ngon hơn.

Giấc ngủ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong những năm tháng đầu đời của bé. Hiểu được nguyên nhân và cách xử trí khi trẻ sơ sinh ngủ ít sẽ giúp bố mẹ yên tâm hơn, đồng thời tạo cho con môi trường phát triển khỏe mạnh cả về thể chất lẫn tinh thần. Bên cạnh đó, để đồng hành cùng con yêu một cách tốt nhất, bố mẹ có thể tìm đọc thêm những thông tin hữu ích khác tại chuyên mục Chăm sóc con của Friso.