5 mẹo dân gian chữa sôi bụng ở trẻ sơ sinh nhiều người chia sẻ

1. Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị sôi bụng

Sôi bụng ở trẻ sơ sinh chủ yếu xảy ra do hệ tiêu hóa của con còn non nớt và chưa hoàn thiện, cùng với một số yếu tố tác động từ bên ngoài liên quan đến chế độ ăn của mẹ, trẻ nuốt nhiều không khí khi uống sữa,... Cụ thể như sau:

• Hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện: Chức năng hoạt động của hệ tiêu hóa ở trẻ sơ sinh còn khá non nớt, chưa đủ mạnh mẽ để xử lý các loại thức ăn phức tạp, khó tiêu. Điển hình như việc dùng sữa công thức đã trải qua nhiều lần xử lý nhiệt, sẽ khiến cấu trúc đạm bị biến tính, trở nên vón cục. Khi trẻ uống vào thường khó tiêu hóa và hấp thu, dẫn đến sôi bụng & nhiều vấn đề tiêu hóa khác.

• Chế độ ăn của mẹ không khoa học: Đối với trẻ bú mẹ hoàn toàn, chế độ ăn uống của mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sữa. Nếu mẹ ăn nhiều đồ cay nóng, dầu mỡ, thực phẩm dễ gây đầy hơi (như bắp cải, súp lơ,...), các chất này có thể đi vào sữa mẹ và gây rối loạn tiêu hóa cho bé.
• Trẻ nuốt nhiều không khí khi uống sữa: Nếu được cho bú bình không đúng cách, núm vú không đầy sữa hoặc bé ngậm ti mẹ không đúng khớp, trẻ có thể nuốt phải nhiều không khí. Lượng không khí này tích tụ trong dạ dày gây ra tình trạng đầy hơi, chướng bụng, khiến bụng bé kêu ọc ạch khó chịu.
• Trẻ chưa uống đủ sữa hoặc quá no: Khi bé bú không đủ no, dạ dày trống rỗng, không khí và dịch vị co bóp cũng có thể tạo ra tiếng sôi bụng. Ngược lại, việc bú quá no khiến hệ tiêu hóa non nớt của trẻ bị quá tải, không kịp xử lý hết lượng sữa nạp vào, gây ra tình trạng đầy hơi, khó tiêu.
• Bất dung nạp lactose: Đây là tình trạng cơ thể trẻ không sản xuất đủ enzyme lactase để tiêu hóa đường lactose có trong sữa mẹ và sữa công thức. Khi lactose không được tiêu hóa, nó sẽ di chuyển xuống ruột già và bị vi khuẩn lên men, gây ra các triệu chứng như sôi bụng, đầy hơi, tiêu chảy.

Có thể nói, sôi bụng là một trong những biểu hiện cho thấy bé yêu đang bị khó tiêu, và hoạt động tiêu hóa chưa diễn ra thuận lợi. Vì thế, mẹ nên tìm cách chữa sôi bụng ở trẻ sơ sinh ngay để giúp con khỏe bụng, hấp thu dinh dưỡng tốt. Khi có chiếc bụng khỏe, con cũng có đề kháng đường ruột tốt hơn, bởi 70% hệ miễn dịch biểu mô nằm ở đường ruột, từ đó hỗ trợ trẻ giảm nguy cơ ốm vặt hiệu quả.

2. Các mẹo dân gian chữa sôi bụng ở trẻ sơ sinh nhiều người chia sẻ

Bên cạnh các phương pháp y khoa, nhiều mẹ bỉm thường truyền tai nhau những mẹo dân gian để giúp bé giảm bớt cảm giác khó chịu khi bị sôi bụng như chườm bụng với khăn ấm, hơ bụng với lá trầu không, massage lòng bàn chân,... Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:

2.1. Massage lòng bàn chân

Theo quan niệm Đông y, lòng bàn chân chứa nhiều huyệt đạo kết nối với các cơ quan trong cơ thể, bao gồm cả hệ tiêu hóa. Việc massage nhẹ nhàng khu vực này có thể giúp kích thích nhu động ruột, đẩy khí thừa ra ngoài và làm ấm cơ thể cho bé.

• Bước 1: Mẹ dùng một ít dầu tràm hoặc dầu dừa thoa vào lòng bàn chân của bé để tạo độ trơn và giữ ấm.
• Bước 2: Sau đó mẹ dùng ngón tay cái nhẹ nhàng day và xoa bóp lòng bàn chân của bé theo chiều kim đồng hồ.
• Bước 3: Thực hiện trong khoảng 3 - 5 phút cho mỗi bên chân của con.

2.2. Chườm bụng với khăn ấm

Đây là một cách chữa sôi bụng ở trẻ sơ sinh đơn giản mà hiệu quả. Nhờ hơi ấm từ khăn có tác dụng làm dịu các cơ co thắt ở vùng bụng, giúp bé giảm đầy hơi và cảm thấy dễ chịu hơn.

• Bước 1: Mẹ lấy một chiếc khăn xô sạch, nhúng vào nước ấm (khoảng 40-50 độ C) rồi vắt khô.
• Bước 2: Mẹ hãy thử nhiệt độ của khăn lên vùng da nhạy cảm của mình trước (như cổ tay) để đảm bảo không quá nóng.
• Bước 3: Tiếp theo mẹ đặt khăn ấm lên vùng bụng của bé và massage nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ. Thực hiện trong vài phút cho đến khi khăn nguội.

2.3. Hơ lá trầu không

Lá trầu không chứa tinh dầu có tính ấm, giúp làm ấm bụng, hỗ trợ lưu thông khí huyết và giảm tình trạng đầy hơi, khó tiêu ở trẻ. Cách chữa sôi bụng ở trẻ sơ sinh bằng lá trầu không như sau:

• Bước 1: Mẹ rửa sạch 2 - 3 lá trầu không, để ráo nước.
• Bước 2: Mẹ hơ lá trầu trên lửa nhỏ cho đến khi lá mềm và ấm nóng (tuyệt đối không để lá quá nóng gây bỏng da bé).
• Bước 3: Sau cùng mẹ đặt lá trầu đã hơ ấm lên bụng bé, có thể kết hợp massage nhẹ nhàng.

2.4. Sử dụng dầu dừa hoặc dầu tràm

Dầu dừa và dầu tràm đều có đặc tính làm ấm, giúp giữ ấm cơ thể, thúc đẩy tuần hoàn máu và hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Vì thế, việc massage bụng bằng các loại dầu này được cho là giúp bé đẩy hơi thừa ra ngoài hiệu quả.

• Bước 1: Mẹ nhỏ vài giọt dầu dừa hoặc dầu tràm vào lòng bàn tay và xoa đều để làm ấm dầu.
• Bước 2: Mẹ nhẹ nhàng đặt tay lên bụng bé, massage theo chiều kim đồng hồ từ trong ra ngoài, từ trên xuống dưới.
• Bước 3: Cuối cùng, mẹ kết hợp động tác “đạp xe” bằng cách nhẹ nhàng gập và duỗi hai chân của bé để giúp giải phóng khí trong bụng.

2.5. Dùng tỏi hoặc hành

Tỏi và hành có tính ấm, kháng khuẩn tự nhiên, thường được dân gian sử dụng để làm ấm bụng và giảm đầy hơi cho trẻ. Tuy nhiên, mẹ cần hết sức cẩn thận khi thực hiện vì làn da bé rất nhạy cảm.

• Cách 1 (Dùng tỏi): Mẹ nướng một nhánh tỏi nhỏ cho thơm, bọc vào miếng vải xô sạch rồi đặt lên vùng rốn của bé trong vài phút.
• Cách 2 (Dùng hành): Mẹ nướng một củ hành tím, bóc lớp vỏ cháy bên ngoài, giã nhẹ rồi bọc vào khăn sạch và chườm lên bụng bé.

Nhìn chung, các mẹo dân gian chữa sôi bụng cho trẻ kể trên chỉ là phương pháp truyền miệng, không có căn cứ khoa học chứng minh an toàn và hiệu quả. Do đó, mẹ chỉ nên tham khảo và nếu muốn áp dụng thì cần tham vấn ý kiến bác sĩ.

3. Cách cải thiện tình trạng sôi bụng ở trẻ sơ sinh chuẩn khoa học

Để cải thiện tình trạng sôi bụng cho bé an toàn, hiệu quả, mẹ nên áp dụng những phương pháp khoa học như điều chỉnh chế độ dinh dưỡng của mẹ; chọn sữa công thức chất lượng, đạm mềm, nhỏ, giàu dưỡng chất có lợi cho đường ruột; thường xuyên vỗ ợ hơi cho con,... Cụ thể như sau:

- Điều chỉnh chế độ ăn uống của mẹ: Mẹ đang cho con bú nên hạn chế các thực phẩm dễ gây đầy hơi (các loại đậu, bắp cải), đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, đồ uống có ga,... Thay vào đó, mẹ nên ăn uống cân bằng, đủ chất và uống nhiều nước để đảm bảo chất lượng nguồn sữa tốt nhất cho con.

- Chọn sữa công thức dễ tiêu với đạm mềm, nhỏ, tự nhiên: Để tránh con gặp phải tình trạng sôi bụng do dùng sữa công thức, mẹ hãy ưu tiên sản phẩm chứa đạm sữa không biến tính với cấu trúc mềm nhỏ, bảo toàn đến >90% dưỡng chất. Điều này sẽ giúp trẻ dễ tiêu hóa, dễ hấp thu, tránh các rối loạn tiêu hóa hiệu quả.

Bên cạnh đó, mẹ cũng nên ưu tiên sữa có các dưỡng chất như Milk Lipid Complex (hỗn hợp chất béo tự nhiên), HMO (Human Milk Oligosaccharides), chất xơ GOS (Galacto-oligosaccharides) và lợi khuẩn Probiotics. Những dưỡng chất này không chỉ cung cấp năng lượng và hỗ trợ tiêu hóa, mà còn bảo vệ bé theo cơ chế 3 “tầng” đề kháng:

• Ngăn chặn vi khuẩn, vi-rút gây bệnh xâm nhập vào đường ruột (1).
• Tăng cường lợi khuẩn, nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh và củng cố hàng rào bảo vệ ruột (2).
• Ức chế và tiêu diệt vi khuẩn, vi-rút gây hại, giảm nguy cơ nhiễm trùng (3).

Khi có đường ruột khỏe mạnh, mẹ an tâm bé sẽ hấp thu tối ưu dinh dưỡng và giảm nguy cơ đầy hơi, chướng bụng,... đồng thời tăng cường đề kháng đường ruột vững vàng hơn (bởi có tới 70% hệ miễn dịch nằm tại đường ruột). Nhờ đó, bé yêu sẽ khỏe mạnh từ bên trong và có nền tảng tốt để phát triển tối ưu về thể chất và trí não.

Ngoài ra, mẹ cũng nên:

• Vỗ ợ hơi đúng cách cho trẻ sau khi uống sữa: Sau mỗi cữ bú, mẹ cần bế vác bé, để đầu bé tựa vào vai mẹ và vỗ nhẹ lưng cho đến khi bé ợ hơi.
• Massage bụng nhẹ nhàng cho con: Thực hiện các động tác massage bụng theo chiều kim đồng hồ hoặc động tác "đạp xe" để giúp bé đẩy khí thừa ra ngoài.
• Chia nhỏ cữ bú, cho trẻ uống sữa đúng tư thế: Cho bé bú nhiều lần trong ngày với lượng sữa ít hơn mỗi lần sẽ giúp hệ tiêu hóa của bé không bị quá tải. Đảm bảo bé ngậm bắt vú đúng cách hoặc núm vú bình sữa luôn đầy sữa để hạn chế nuốt phải không khí.

Trên đây là tổng hợp các mẹo dân gian chữa sôi bụng ở trẻ sơ sinh cùng những phương pháp cải thiện khoa học mà mẹ có thể tham khảo. Tốt hơn hết, mẹ hãy luôn quan sát tình trạng của con và tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp nào. Chúc bé yêu của mẹ luôn có một chiếc bụng khỏe để lớn khôn vững vàng nhé!

Tài liệu tham khảo:

(1) HMO (2’FL): Giúp hạn chế sự xâm nhập của vi khuẩn có hại (Lewis và cộng sự, 2015); (Reverri và cộng sự, 2018).

(2) GOS & HMO (2’FL) : Giúp nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh và hàng rào thành ruột (Ben và cộng sự 2008), (Lindner và cộng sự, 2023).

(3) Prebiotics and Probiotics: Giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng (Sazawal và cộng sự, 2010).