Vì sao trẻ khóc đêm? Nguyên nhân & giải pháp dành cho mẹ

1. Biểu hiện thường gặp ở em bé khóc đêm

Trẻ khóc đêm khó ngủ thường có những biểu hiện như sau:

• Mặt và toàn thân ửng đỏ: Trẻ sơ sinh quấy đêm khóc to, liên tục khiến mặt và toàn thân ửng đỏ vì cố sức.
• Thường quấy khóc vào một khung giờ cố định: Bé hay quấy khóc lúc chiều tối hoặc tầm 12 giờ đêm khiến bố mẹ bối rối, khó dỗ.
• Căng cơ và khó chịu rõ rệt: Bé quấy khóc ban đêm có các biểu hiện khó chịu như hai bàn tay nắm chặt, đầu gối co lên, cong lưng, cơ thể oằn mình, bụng căng cứng.
• Giấc ngủ không sâu: Bé hay quấy khóc đêm dễ giật mình tỉnh giấc và khóc ré lên, khiến giấc ngủ không yên.
• Bú ít, thậm chí bỏ bú: Trẻ em quấy khóc ban đêm thường bỏ bú hoặc bú không đủ trong các cữ chiều tối.

2. Vì sao trẻ hay khóc đêm? 8 nguyên nhân trẻ khóc đêm thường gặp

Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ quấy khóc đêm, có thể kể đến như: môi trường sống thay đổi, tã bị bẩn, con bị đầy hơi,... Chi tiết như sau:

2.1. Do môi trường sống thay đổi

Nguyên nhân trẻ hay khóc đêm có thể do môi trường sống thay đổi. Đối với trẻ mới sinh được 1 tháng tuổi, sự khác nhau giữa môi trường trong bụng mẹ và môi trường bên ngoài khiến cơ thể của trẻ chưa kịp thích nghi. Từ đó, dễ sinh ra khó chịu, dẫn đến trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi hay khóc đêm khó ngủ.

Ngoài ra, ở giai đoạn nhũ nhi, cơ thể của trẻ vô cùng nhạy cảm với nhiệt độ. Vì thế, không gian ngủ của con phải là phòng kín, không có gió lạnh lùa vào. Đồng thời, nhiệt độ phòng phải mát mẻ để tạo cảm giác thoải mái, dễ ngủ hơn và nhờ vậy, tránh tình trạng trẻ sơ sinh hay quấy khóc đêm.

2.2. Chưa hình thành chu kỳ ngủ

Thời điểm dưới 3 tháng tuổi, đa phần các trẻ sơ sinh chưa có chu kỳ ngủ ổn định. Mẹ có thể nhìn thấy trẻ ngủ đúng giờ và đủ giấc, tuy nhiên, các giấc không được liên tục, luôn luôn thức giấc đột ngột. Điều này chính là lý do tại sao trẻ sơ sinh quấy khóc đêm. Sau một thời gian, trẻ có thể ngủ liền giấc, không còn giật mình khi ngủ nữa nên tình trạng khóc đêm cũng giảm đi.

>>> Tin liên quan: Thời gian ngủ trong ngày của trẻ sơ sinh ba mẹ nên biết

2.3. Trẻ đói bụng hoặc đầy hơi

Dạ dày của trẻ sơ sinh khi mới chào đời có kích thước rất nhỏ. Ví dụ như dạ dày của trẻ 1 tháng tuổi có kích thước bằng một quả trứng nên trẻ dễ đói và cũng rất dễ no (khi bú nhiều). Bố mẹ nên nắm rõ điều này để phân chia cữ bú hợp lý, tránh cho con bú quá ít hoặc quá nhiều vì đều có thể khiến trẻ đói hoặc đầy bụng. Từ đó, làm cho trẻ 1 tháng tuổi quấy khóc đêm.

>> Xem thêm: Các dấu hiệu trẻ sơ sinh bị đầy bụng

2.4. Do ảnh hưởng của bệnh lý

Em bé khóc đêm không chịu ngủ còn có thể liên quan đến yếu tố bệnh lý. Một số vấn đề sức khỏe dưới đây có thể là lý do giải đáp vì sao trẻ sơ sinh khóc nhiều về đêm:

- Rối loạn tiêu hóa

Đây là nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ ngủ hay khóc đêm và ảnh hưởng đến sức khỏe. Theo đó, ở giai đoạn đầu đời, trẻ dễ bị đầy bụng, táo bón, tiêu chảy và đi ngoài phân sống, nếu mẹ ăn uống không khoa học (ăn thiếu chất xơ, uống quá ít nước, ăn nhiều đồ ăn cay nóng, dầu mỡ) hoặc trẻ uống sữa công thức có đạm khó tiêu hoá.

Ngoài ra, vào thời điểm ăn dặm (từ 6 tháng tuổi trở lên), nếu khẩu phần ăn mỗi ngày của con không phù hợp, không đảm bảo vệ sinh thì đây cũng là nguyên nhân khiến trẻ khóc đêm.

- Trẻ bị thiếu chất

Thiếu chất gây ra nhiều vấn đề khó chịu trong cơ thể, dẫn đến trẻ hay khóc đêm và mất ngủ. Như vậy, một câu hỏi đặt ra là trẻ hay quấy khóc đêm thiếu chất gì?

Đáp án chính là dưỡng chất quan trọng như vitamin B12, vitamin D, Sắt, Kẽm, Canxi. Khi thiếu hụt các chất này, có thể gây ra bệnh còi xương, thiếu máu, đồng thời làm cho trẻ quấy khóc đêm, không ngủ sâu giấc.

- Trẻ mọc răng quấy khóc đêm

Thông thường, trẻ bắt đầu mọc răng từ tháng thứ 5 cho đến gần 3 tuổi. Cơn đau khi răng mọc, cùng với biểu hiện sốt và đau nướu không chỉ khiến con bứt rứt, kén ăn uống sinh ra khó chịu, mà còn gây ra mất ngủ, dẫn đến trẻ sơ sinh khóc đêm liên tục.

Như vậy, khi phát hiện trẻ 5 tháng tuổi hay quấy khóc ban đêm, hoặc là trẻ 10 tháng, trẻ 17 tháng hay khóc đêm thì bố mẹ có thể xem xét, liệu mọc răng có phải là nguyên nhân của vấn đề này không.

2.5. Tã bị bẩn, ướt

Trẻ em có thói quen hay tiểu dầm vào ban đêm. Đây chính là lý do khiến trẻ quấy khóc đêm và làm gián đoạn giấc ngủ.

2.6. Do trẻ vận động nhiều vào ban ngày

Từ 1 tuổi trở lên, trẻ đã có thể thực hiện tốt kỹ năng vận động như đi, chạy, nhảy. Tuy nhiên, mẹ cần chú ý không cho con vận động quá sức vào ban ngày. Bởi, đây chính là nguyên nhân khiến trẻ khóc đêm, khó ngủ hoặc ngủ không sâu giấc.

2.7. Do yếu tố tinh thần

Hệ thần kinh của trẻ vô cùng nhạy cảm. Nếu có tác động bên ngoài như sấm chớp, tiếng chuông điện thoại hoặc tiếng đóng cửa thì đều làm cho trẻ giật mình khóc đêm. Đặc biệt, nếu trước khi ngủ, mẹ kích thích tinh thần của con (trò chuyện, hù dọa, chơi đùa) thì có thể khiến hormone Cortisol sản sinh, dẫn đến trẻ con hay khóc đêm dai dẳng, suy giảm chất lượng giấc ngủ.

2.8. Nguyên nhân khác

Ngoài ra, trẻ hay khóc đêm ngủ không ngon giấc có thể là do phòng của trẻ quá ồn ào; côn trùng đốt hoặc chui vào tai của trẻ; quần áo có chất liệu thô ráp gây ra ngứa ngáy hoặc trẻ đã ngủ quá nhiều trước đó và muốn thức để chơi cùng với bố mẹ.

3. Khi nào trẻ con khóc đêm là bình thường?

Nhìn chung, trong giai đoạn dưới 3 tháng tuổi, trẻ quấy khóc đêm có thể là biểu hiện sinh lý bình thường vì con đang cố gắng thích nghi với môi trường bên ngoài sau khi chào đời. Tình trạng này sẽ giảm dần khi trẻ được 4 tháng tuổi trở lên.

Ngoài ra, em bé hay khóc đêm cũng là “tín hiệu” để mẹ nhận biết con đang khó chịu do tã ướt, môi trường phòng ngủ chưa phù hợp,... Lúc này, mẹ chỉ cần tìm khắc phục vấn đề để giúp con cảm thấy thoải mái hơn để dễ dàng đi vào giấc ngủ sâu hơn.

4. Khi nào trẻ khóc đêm là bất thường?

Trẻ con quấy khóc về đêm được xem là bất thường khi kèm theo các biểu hiện như khóc thét, giật mình, hoảng sợ, khó thở,... hay quấy khóc về đêm kéo dài hơn 3 tiếng/ngày, kéo dài nhiều ngày.

Ngoài ra, trẻ quấy khóc đêm được xem là bất thường nếu trẻ khóc đêm đi kèm các dấu hiệu như chậm mọc răng, rụng tóc hình vành khăn, hay ra mồ hôi trộm,... Nếu trẻ quấy khóc đêm không rõ nguyên nhân có biểu hiện 2 đầu gối gập vào bụng, khả năng cao là con đang bị đau bụng sinh lý.

5. Trẻ quấy khóc đêm ảnh hưởng như thế nào?

Tình trạng trẻ em khóc đêm kéo dài tác động trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ, đồng thời tác động không ít đến người mẹ. Cụ thể:

• Suy giảm sức khỏe hệ tiêu hóa và miễn dịch khiến con dễ mắc bệnh vặt.
• Trẻ chậm phát triển trí tuệ, giảm khả năng học tập, nhận thức.
• Tăng nguy cơ huyết áp cao, tim đập mạnh ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.

Không chỉ ảnh hưởng đến bé, trẻ quấy khóc ban đêm khiến mẹ mệt mỏi vì thức đêm chăm con, từ đó dễ dẫn đến:

• Tình trạng stress kéo dài, tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh.
• Sức khỏe của mẹ không được đảm bảo, ảnh hưởng đến chất lượng sữa cho bé.

6. Trẻ khóc đêm nên làm gì?

Tùy vào mỗi nguyên nhân, bố mẹ nên áp dụng cách khắc phục phù hợp, để vấn đề bé khóc đêm khó ngủ được khắc phục hoàn toàn, chẳng hạn như vỗ về con, cho trẻ bú no trước khi ngủ, thay tã sạch cho con,...

6.1. Mẹo dỗ trẻ khóc đêm - Hãy âu yếm, bế và ôm con vào lòng

Với trẻ em hay khóc đêm ở giai đoạn 1-2 tháng tuổi vì chưa thích nghi với môi trường bên ngoài, mẹ hãy âu yếm, bế con di chuyển qua lại để dỗ dành. Hoặc, bao bọc cơ thể bằng lớp chăn mỏng, để trẻ cảm thấy dễ chịu, không còn quấy khóc đêm nữa và ngủ ngon hơn.

>> Xem chi tiết: Tổng hợp một số mẹo dân gian chữa khóc đêm ở trẻ sơ sinh hữu hiệu

6.2. Làm thế nào để trẻ không quấy khóc đêm nữa? Cho trẻ uống sữa trước khi ngủ

Để loại trừ nguyên nhân em bé quấy khóc đêm vì đói bụng, bố mẹ nên cho trẻ uống sữa trước khi đi ngủ. Tuy nhiên, cần lưu ý lượng sữa phải vừa đủ, phù hợp với nhu cầu của trẻ; đồng thời, nên cho trẻ bú khoảng hai giờ trước khi ngủ, để tránh gây đầy bụng và khó tiêu.

Nếu trẻ uống sữa công thức, mẹ nên ưu tiên nguồn sữa dễ tiêu với đạm mềm nhỏ, tự nhiên để giúp trẻ hấp thu tốt, tránh gây chướng bụng, đầy hơi khiến trẻ khó chịu và quấy khóc vào ban đêm.

Hơn hết, mẹ nên ưu tiên chọn loại sữa có bổ sung các dưỡng chất quý như Milk Lipid Complex (hỗn hợp chất béo tự nhiên), HMO (Human Milk Oligosaccharides), chất xơ GOS (Galacto-oligosaccharides) và lợi khuẩn Probiotics. Bởi vì, bên cạnh cung cấp năng lượng, các dưỡng chất này còn giúp trẻ dễ dàng tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng. Đặc biệt, còn giúp bảo vệ trẻ khỏe mạnh với 3 “tầng” đề kháng:

• Ngăn chặn vi khuẩn, vi-rút gây bệnh xâm nhập vào đường ruột. (1)
• Tăng số lượng lợi khuẩn, nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột cân bằng và củng cố hàng rào thành ruột. (2)
• Ức chế và tiêu diệt vi khuẩn, vu-rút giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng ở trẻ. (3)

Có đường ruột khỏe là nền tảng giúp bé yêu hấp thu tốt các dưỡng chất thiết yếu cũng như hạn chế các rối loạn tiêu hóa gây khó chịu, khóc đêm. Không chỉ vậy, vì có đến 70% tế bào miễn dịch nằm tại đường ruột, cho nên đường ruột khỏe cũng giúp đề kháng vững vàng, bé con của mẹ sẽ phát triển khỏe mạnh từ bên trong.

6.3. Kiểm tra và thay tã cho con

Nếu mẹ phát hiện trẻ sơ sinh khóc đêm ưỡn người thì đây là dấu hiệu cho thấy tã, bỉm của con đang bẩn. Vì cảm giác khó chịu này khiến trẻ khó ngủ và bứt rứt nên mẹ hãy kiểm tra, thay tã nhanh chóng để con cảm thấy thoải mái hơn!

6.4. Điều trị bệnh lý ở trẻ

Điều trị kịp thời các bệnh lý là giải đáp tiếp theo cho câu hỏi trẻ sơ sinh hay khóc đêm phải làm sao. Theo đó, tùy vào mỗi bệnh lý mà có giải pháp khắc phục tương ứng. Tốt nhất, bố mẹ nên đưa con đi gặp bác sĩ để được tư vấn cách điều trị phù hợp.

Rối loạn tiêu hóa

Nếu trẻ khóc đêm thường xuyên do rối loạn tiêu hóa thì mẹ nên thay đổi chế độ dinh dưỡng phù hợp. Cụ thể, đối với trẻ bú mẹ hoàn toàn, mẹ nên ăn uống đa dạng, bổ sung thực phẩm giàu chất xơ, như: rau xanh, chuối, đu đủ, quả bơ, lê hoặc táo, để làm mát sữa, cải thiện rối loạn tiêu hóa. Song song đó, hãy uống nhiều nước mỗi ngày, kết hợp ăn sữa chua để bổ sung lợi khuẩn, bảo vệ đường ruột khỏe mạnh.

Trường hợp trẻ uống sữa công thức bị khó tiêu, mẹ nên đổi sữa bằng cách ưu tiên sản phẩm có đạm sữa mềm, nhỏ, gần với tự nhiên nhất, bổ sung thêm chất xơ giúp con êm dịu đường tiêu hóa, giảm quấy khóc và ngủ ngon hơn.

Ở độ tuổi 6 - 7 tháng, trẻ quấy khóc về đêm xuất phát từ nguyên nhân rối loạn tiêu hóa do ăn dặm, bố mẹ nên trao đổi với bác sĩ về việc thay đổi chế độ dinh dưỡng khoa học hơn, tránh tác động xấu đến tình trạng bệnh, cũng như ngăn ngừa vấn đề thiếu chất. Đặc biệt, phụ huynh cũng phải nấu chín, nghiền nhuyễn hoặc nghiền nhỏ thức ăn, lựa chọn thực phẩm tươi sạch, để bảo vệ đường tiêu hóa. Qua đó giúp trẻ ít quấy khóc đêm.

Mọc răng

Trường hợp trẻ quấy khóc đêm liên tục do mọc răng, mẹ có thể áp dụng biện pháp giảm đau như chườm lạnh, cho bé ngậm ti giả hoặc vệ sinh răng của con thường xuyên. Những điều này nhằm để trẻ cảm thấy thoải mái, nhờ vậy không còn khóc quấy vào ban đêm nữa.

6.5. Trẻ khóc đêm phải làm sao? Cần hạn chế kích thích tinh thần của con

Một cách dỗ trẻ sơ sinh khóc đêm là hạn chế các kích thích tinh thần của con trước giờ ngủ. Mẹ cần lưu ý không cho trẻ chơi đùa, nói chuyện, vận động nhiều trước hai đến ba giờ đi ngủ. Nếu trẻ vẫn chưa ngủ, bố mẹ hãy kiên nhẫn, đừng quát mắng hay dọa nạt vì điều này khiến con căng thẳng, sợ hãi và quấy khóc nhiều hơn.

6.6. Chú ý không gian ngủ phù hợp

Bé sơ sinh khóc đêm thường do hệ thần kinh của con non nớt, chưa hoàn thiện nên bố mẹ cần lưu ý môi trường xung quanh. Cụ thể là chuẩn bị không gian yên tĩnh, mát mẻ với ánh sáng dịu nhẹ, đồng thời giảm âm thanh tối đa, để trẻ sơ sinh cảm thấy an toàn, ít khóc đêm, ngủ ngon và sâu hơn.

7. Câu hỏi thường gặp

Về tình trạng em bé sơ sinh quấy khóc ban đêm, nhiều mẹ vẫn còn các băn khoăn chưa được làm rõ. Sau đây là lời giải đáp phù hợp:

7.1. Đâu là mẹo chữa trẻ khóc đêm tâm linh?

Mẹ có thể áp dụng các mẹ chữa em bé quấy khóc đêm như đặt tỏi đầu giường, cho bé đeo vòng dâu tằm, xông phòng bằng thảo dược,... Tuy nhiên, điều quan trọng là mẹ cần chú ý biểu hiện bất thường để đưa trẻ đến gặp bác sĩ.

7.2. Dùng gì để đốt vía cho trẻ khóc đêm?

Để đốt vía cho bé ngủ hay khóc đêm mẹ có thể đốt quả bồ kết, nón rách, bẻ đũa tre,... Tuy nhiên, mẹ vẫn cần chú ý các triệu chứng bất thường của bé để đưa con đến gặp bác sĩ.

Bài viết trên đây đã nêu rõ nguyên nhân trẻ khóc đêm và cách khắc phục hiệu quả. Bố mẹ có thể tham khảo để có giải pháp phù hợp khi trẻ sơ sinh khóc đêm thường xuyên. Trong trường hợp đã thử mọi cách nhưng trẻ vẫn còn hay khóc khi ngủ, bú kém hoặc giật mình thường xuyên thì lúc này, hãy đưa con đi gặp bác sĩ sớm, để được kiểm tra và có biện pháp điều trị tốt hơn.

Tài liệu tham khảo:

(1) HMO (2’FL): Giúp hạn chế sự xâm nhập của vi khuẩn có hại (Lewis và cộng sự, 2015); (Reverri và cộng sự, 2018).

(2) GOS & HMO (2’FL) : Giúp nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh và hàng rào thành ruột (Ben và cộng sự 2008), (Lindner và cộng sự, 2023).

(3) Prebiotics and Probiotics: Giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng (Sazawal và cộng sự, 2010).