Chế độ dinh dưỡng cho trẻ bị rối loạn tiêu hóa

1. Dấu hiệu hệ tiêu hóa của bé không khỏe mạnh là gì?

Rối loạn tiêu hóa là tình trạng khá phổ biến ở những năm đầu đời của trẻ. Do vậy, bố mẹ nên nhận biết dấu hiệu rối loạn tiêu hóa từ sớm để xử trí kịp thời. Các dấu hiệu đó gồm:

• Thường bị nôn trớ.
• Đi ngoài phân sống, phân lỏng hoặc có chất nhầy, đầy bụng.
• Đi ngoài phân lỏng như nước trên 3 lần/ngày hoặc táo bón.
• Trẻ có dấu hiệu suy dinh dưỡng do biếng ăn, bỏ bữa hoặc bú kém.
• Đau bụng đột ngột hay kéo dài trong nhiều giờ.

2. Điểm danh 4 nguyên nhân chính của rối loạn tiêu hóa ở trẻ

Trẻ có thể bị rối loạn tiêu hoá do rất nhiều nguyên nhân khác nhau, dưới đây là một số nguyên nhân điển hình bố mẹ cần lưu ý:

• Hệ miễn dịch và hệ tiêu hóa của bé còn non nớt, chưa đủ mạnh để tạo hàng bảo vệ cơ thể khỏi tác nhân lạ từ bên ngoài.
• Chế độ dinh dưỡng không hợp lý, các món ăn chứa quá nhiều đạm, đường, dầu mỡ, rau củ nhiều chất xơ… 
• Sử dụng kháng sinh thời gian dài làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
• Dung nạp thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, ôi thiu, đồ tươi sống hoặc do nguồn nước nhiễm khuẩn.

Xem thêm: 4 nhầm lẫn khi chăm trẻ táo bón làm tình trạng nặng hơn

3. Trẻ bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì?

Khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa kéo dài, hệ tiêu hóa suy yếu dẫn đến bé có cảm giác chán ngán, không muốn ăn. Những lúc này mẹ nên lập ra một chế độ ăn uống với đầy đủ 4 nhóm dưỡng chất cần thiết (chất bột đường, chất béo, protein, vitamin và khoáng chất) như sau để giúp tránh khỏi các tác động xấu của rối loạn tiêu hóa.

3.1. Chuối

Đây là loại thực phẩm được xem là rất thân thiện với dạ dày, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Chuối có chứa nhiều enzyme quan trọng cùng với hơn 11 loại khoáng chất và 6 loại vitamin nên hỗ trợ điều tiết chức năng của dạ dày ruột giúp tiêu hóa tốt hơn. Mỗi ngày mẹ chỉ cần cho trẻ ăn từ 1-2 quả chuối, bé sẽ được cung cấp đủ các khoáng chất và vitamin cần thiết.

3.2. Gạo hay thức ăn từ gạo

Đối với vấn đề trẻ bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì, những thực phẩm nhạt như gạo, bánh mì, khoai tây luộc,... là gợi ý không thể bỏ qua. Nguyên nhân là bởi nguồn tinh bột dồi dào từ các thực phẩm trên sẽ cung cấp đủ năng lượng thiết yếu, hỗ trợ trẻ tiêu hóa dễ hơn.

3.3. Sốt táo

Trong táo chứa hàm lượng pectin (là các chất xơ bão hoà và không bão hoà) và chất chống oxy hoá (quercetin và catechin) dồi dào giúp trẻ cải thiện các triệu chứng rối loạn tiêu hóa, giảm táo bón hiệu quả. Tuy nhiên, khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa mẹ nên cho trẻ dùng sốt táo thay vì táo tươi; vì táo được nấu chín, nhừ mềm trẻ sẽ dễ nhai, dễ tiêu hóa hơn.

3.4. Sữa chua

Sữa chua là đáp án lý tưởng cho câu hỏi “trẻ bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì?”. Các vi khuẩn lên men có lợi trong sữa chua giúp trẻ cải thiện sự rối loạn ở đường ruột, cân bằng hệ tiêu hóa khỏe mạnh.

3.5. Rau xanh

Rau xanh là thành phần không thể thiếu trong danh sách thực phẩm trẻ bị rối loạn tiêu hóa nên ăn. Bên trong rau chứa nhiều vitamin và chất xơ thiết yếu giúp tiêu diệt các chất béo không lành mạnh gây khó tiêu ở trẻ.

3.6. Thịt gà

Thịt gà khi được nấu chín đúng cách sẽ trở thành một trong những loại thực phẩm dễ tiêu hóa, có giá trị dinh dưỡng cao. Đặc biệt, khi mẹ trộn thức ăn cùng với phần nước dùng luộc thịt gà - chứa nhiều enzym có lợi - giúp xoa dịu cảm giác khó chịu ở dạ dày của trẻ.

3.7. Ngũ cốc nguyên hạt

Các loại ngũ cốc nguyên hạt là nguồn cung cấp chất đạm thực vật và chất xơ dồi dào; đồng thời lượng tinh dầu từ các loại hạt còn giúp thúc đẩy hệ tiêu hóa hoạt động ổn định.
Để bổ sung những thực phẩm có lợi trên vào bữa ăn của con, cha mẹ cần biết cách xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp mỗi giai đoạn tuổi. Tìm hiểu ngay trọn bộ thực đơn ăn dặm cho bé từ 6 - 12 tháng tuổi giúp bé ăn ngon, tiêu hóa khỏe TẠI ĐÂY.

Xem thêm: Trẻ ăn dặm bị táo bón nên khắc phục như thế nào?

4. Trẻ bị rối loạn tiêu hóa không nên ăn gì?

Bên cạnh trẻ bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì, những thực phẩm cần tránh trong giai đoạn này cũng được rất nhiều bố mẹ quan tâm. Tùy thuộc vào triệu chứng của con, bố mẹ nên tránh những thực phẩm như:

• Đối với trẻ bị tiêu chảy: Mẹ nên tránh các loại thực phẩm nhiều đường như bánh kẹo, nước ngọt, các loại hoa quả sấy khô… Chúng không chỉ là nguyên nhân khiến cho đường ruột hoạt động quá tải dẫn đến tiêu chảy nặng hơn mà còn tăng nguy cơ bị béo phì ở trẻ.
• Đối với trẻ bị táo bón: Tình trạng này thường đi kèm với chứng đầy bụng, khó tiêu. Do đó mẹ cần tránh những loại thức ăn chứa hàm lượng tinh bột cao, dễ làm trẻ đi phân khô, cứng, khó tiêu hơn bình thường như bắp, đậu và các đồ ăn chiên xào nhiều dầu mỡ, chất béo.
• Trẻ bị rối loạn tiêu hóa do bất dung nạp đường lactose trong sữa: Với trường hợp này, trước tiên mẹ hãy theo dõi phản ứng của trẻ khi dùng sữa. Nếu thấy tình trạng ngày càng trở nặng, mẹ nên xem xét đến việc thay đổi loại sữa khác phù hợp hơn cho hệ tiêu hoá của trẻ.

5. Vì sao trẻ thường bị đầy hơi?

Đầy hơi cũng là triệu chứng thường xuất hiện khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa. Nguyên nhân là do chức năng tiêu hóa ở trẻ chưa hoàn chỉnh để thích nghi với sự thay đổi chế độ ăn.
Ngoài ra, một số nguyên nhân khác là:

• Bé nuốt phải hơi khi bú hoặc ăn quá nhanh.
• Ăn dặm quá sớm (trước 5-6 tháng tuổi), ăn cơm sớm (trước 1 tuổi khi chưa mọc đủ răng hàm) hoặc ăn các thức ăn mà cơ thể trẻ chưa đủ men để tiêu hóa.
• Chế độ ăn của mẹ nhiều thực phẩm chưa chín, nguội lạnh hoặc đồ ăn có tính hàn cao như ốc, nghêu, mướp đắng (khổ qua), rau muống, rau nhút, rau sam, dưa gang… làm ảnh hưởng đến chất lượng sữa bé bú.
• Mắc một số bệnh đường tiêu hóa như trào ngược dạ dày, táo bón, tiêu chảy… 

6. Cách trị rối loạn tiêu hoá tại nhà cho trẻ bố mẹ nên biết

Để bé nhanh chóng hết rối loạn tiêu hóa, đầy hơi bố mẹ nên kết hợp thêm các biện pháp sau:

• Vỗ lưng cho bé thật nhẹ nhàng để giúp bé đẩy khí thừa bên trong bụng ra ngoài.
• Bổ sung đủ nước và điện giải bằng oresol nếu bé bị tiêu chảy.
• Massage bụng để kích thích hệ tiêu hóa của bé làm việc tốt hơn.
• Bổ sung men tiêu hóa dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, nhằm hỗ trợ bé tiêu hóa và hấp thu thức ăn tốt hơn.

Đặc biệt, nếu bé bị nôn nhiều kèm theo sốt mệt mỏi, nôn ói kèm theo co giật hoặc ngủ li bì, nôn ói nhiều lần trong 6 giờ,...bố mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

Trên đây là những gợi ý trẻ bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì và không nên ăn gì. Các bệnh lý rối loạn tiêu hóa ở trẻ nhỏ thường xảy ra khá phổ biến. Nếu tình trạng này kéo dài trẻ sẽ biếng ăn, thiếu chất dinh dưỡng và hậu quả là trẻ không tăng cân, chậm phát triển. Chính vì vậy, các bậc cha mẹ cần phải trang bị những thông tin hữu ích để chăm sóc bé mỗi ngày, đặc biệt là chế độ dinh dưỡng dành cho bé bị rối loạn tiêu hóa cần phải được ưu tiên hàng đầu.