Bé uống sữa công thức bị tiêu chảy: Nguyên nhân và giải pháp

1. Tần suất đi ngoài của trẻ uống sữa công thức như thế nào là bình thường?

Trẻ uống sữa công thức trung bình đi vệ sinh 1 - 4 lần/ngày. Đồng thời, phân của trẻ thường có màu nâu hoặc vàng đậm, mùi nồng, kết cấu đặc hơn so với phân của bé uống sữa mẹ.

>> Xem ngay: Trẻ sơ sinh đi ngoài bao nhiêu lần 1 ngày là bình thường?

2. Bé uống sữa công thức đi ngoài nhiều lần có phải là tiêu chảy không?

Nếu thấy trẻ đi tiêu nhiều hơn 4 lần/ngày, kèm theo những dấu hiệu bên dưới, thì có thể con đã bị tiêu chảy:

• Phân lợn cợn, mùi tanh, có bọt hoặc lẫn chất nhầy/máu, màu sắc bất thường.
• Nóng sốt, ớn lạnh.
• Biếng ăn.
• Đầy hơi.
• Buồn nôn hoặc nôn.

3. Nguyên nhân bé uống sữa công thức bị tiêu chảy

Trẻ bị tiêu chảy sau khi uống sữa công thức có thể do:

3.1. Hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện

Hệ tiêu hóa của trẻ trong giai đoạn đầu đời chưa phát triển hoàn thiện, nên dễ mắc phải tiêu chảy khi mẹ thay đổi loại sữa khác. Chưa kể, trong một số trường hợp trẻ uống sữa công thức đã qua gia nhiệt nhiều lần sẽ khiến đạm sữa bị biến tính, làm hệ tiêu hóa của trẻ bị kích ứng, khó chịu.

>> Thông tin thêm: Các tiêu chí chọn sữa cho trẻ bị tiêu chảy

3.2. Trẻ bị mất cân bằng vi sinh đường ruột

Hệ vi sinh đường ruột duy trì ở mức cân bằng (85% lợi khuẩn, 15% hại khuẩn) là nền tảng giúp trẻ tiêu hóa tốt và hấp thu dưỡng chất hiệu quả. Tuy nhiên, nếu trẻ gặp phải các vấn đề liên quan đến đường tiêu hóa gây loạn khuẩn đường ruột thì rất dễ bị rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy.

3.3. Trẻ bất dung nạp đường lactose

Nguyên nhân bé uống sữa công thức đi ngoài nhiều lần kèm theo chướng bụng, đi phân chua, hăm đỏ da quanh hậu môn,... có thể do cơ thể bất dung nạp đường lactose. Đây là một loại đường có trong sữa và các chế phẩm từ sữa động vật, giữ vai trò cung cấp glucose cho hoạt động của não và cơ thể, kích thích lợi khuẩn phát triển và hỗ trợ hệ miễn dịch.

Đây là một tình trạng không quá hiếm gặp, có thể là vấn đề bẩm sinh (do rối loạn nhiễm sắc thể ngăn chặn sản xuất men lactase). Ngoài ra, trẻ còn bị bất dung nạp lactose vì hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, thiếu hụt men lactase tạm thời hoặc hệ quả khi ruột non chưa hồi phục tổn thương sau viêm dạ dày.

>> Khám phá: Dấu hiệu trẻ không hợp sữa công thức

3.4. Trẻ bị dị ứng sữa

Nhiều trường hợp bé uống sữa công thức bị đi ngoài nhiều lần là do dị ứng đạm sữa. Tình trạng này xảy ra do cơ thể lầm tưởng protein trong sữa là kháng thể lạ, nên tiết ra IgE để trung hòa.

Dưới 1 tuổi là thời điểm trẻ có nguy cơ dị ứng sữa cao nhất với nhiều biến chứng nghiêm trọng (như nổi mẩn đỏ, nôn và tiêu chảy dữ dội hoặc đi phân ra máu lẫn dịch nhầy,...). Đến 5 tuổi, tình trạng này có thể tự thuyên giảm.

3.5. Chọn sữa không phù hợp với trẻ

Loại sữa đang dùng không phù hợp với độ tuổi, thể trạng cũng là nguyên nhân khiến bé bị rối loạn tiêu hóa (tiêu chảy, chướng bụng, đầy hơi,...). Bên cạnh đó, do mỗi loại sữa có thể tạo ra môi trường vi sinh đường ruột khác nhau, nên nếu mẹ đổi sữa thường xuyên sẽ khiến bé uống sữa công thức bị tiêu chảy do không kịp thích nghi, từ đó ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa và hấp thu sữa.

>> Gợi ý: Chọn sữa nào dễ tiêu hóa cho bé phát triển khỏe mạnh, mẹ an tâm?

3.6. Quá trình trẻ uống sữa không đảm bảo vệ sinh

Bình sữa rửa không sạch, không được tiệt trùng bằng nước ấm hoặc ba mẹ không rửa tay kỹ càng trước khi pha sữa cho con,... sẽ tạo điều kiện thuận lợi để vi khuẩn, virus xâm nhập gây nhiễm khuẩn đường tiêu hóa và dẫn đến tiêu chảy. Đồng thời, việc pha sữa không đúng tỷ lệ dẫn đến quá đặc sẽ gây áp lực lên hệ tiêu hóa, từ đó xuất hiện phản ứng đào thải khiến trẻ bị tiêu chảy.

3.7. Bảo quản sữa sai cách

Sữa không được bảo quản đúng cách, đặt ở nơi ẩm ướt hoặc đậy nắp không kín,... cũng có thể là nguyên nhân khiến bé uống sữa công thức bị tiêu chảy. Bởi điều này vô tình tạo môi trường cho vi khuẩn, nấm mốc xâm nhập làm ảnh hưởng xấu đến chất lượng sữa. Ngoài ra, trẻ cũng có thể bị tiêu chảy, nếu uống sữa để qua đêm hoặc để trên 1 giờ ở nhiệt độ môi trường.

3.8. Sữa kém chất lượng

Trên thị trường hiện có không ít sữa công thức là hàng giả, hàng nhái, không rõ nguồn gốc. Vì vậy, bé với hệ tiêu hóa non yếu sau khi uống sữa rất dễ bị khó tiêu, đầy bụng, tiêu chảy.

>> Có thể bạn quan tâm: [Giải đáp] Vì sao trẻ sơ sinh uống sữa công thức bị táo bón?

4. Trẻ uống sữa công thức bị tiêu chảy: Cha mẹ nên làm gì?

Khi phát hiện bé có dấu hiệu tiêu chảy sau uống sữa công thức, phụ huynh hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để đổi sữa cho bé, pha và bảo quản sữa đúng cách, bổ sung lợi khuẩn cho bé,... Cụ thể:

4.1. Tham khảo ý kiến của bác sĩ để đổi sữa cho bé

Cha mẹ nên trình bày tình trạng sức khỏe hiện tại của trẻ thật kỹ càng để bác sĩ dễ dàng hướng dẫn chọn sản phẩm phù hợp. Đồng thời, phụ huynh lưu ý chỉ mua sữa từ thương hiệu uy tín, còn hạn sử dụng và có thể tra cứu thông tin thành phần, quy trình sản xuất, giấy chứng nhận an toàn.

>> Giải đáp: Có nên đổi sữa cho bé không? Khi nào nên đổi?

4.2. Pha sữa công thức và bảo quản đúng cách

Không chỉ chọn đúng loại sữa hợp với bé, cha mẹ đừng quên tìm hiểu lượng bột sữa và nước, cùng cách pha, cách bảo quản cẩn thận. Điều này giúp sữa không bị vón cục hay trẻ thiếu hụt/dư thừa dinh dưỡng ở từng lần uống mà ảnh hưởng không tốt tới quá trình tiêu hóa, hấp thu.

4.3. Bổ sung lợi khuẩn cho bé

Phụ huynh có thể tham vấn ý kiến bác sĩ về việc bổ sung men vi sinh chứa các chủng lợi khuẩn quan trọng như Lactobacillus, Bacillus subtilis, Bacillus clausii,... nhằm hỗ trợ bé uống sữa công thức đi ngoài nhiều lần có thể cân bằng lại hệ vi sinh đường ruột. Từ đó, trẻ có hệ tiêu hóa khỏe, đi ngoài thuận lợi hơn.

>> Tham khảo: Men tiêu hóa uống trước hay sau ăn thì đạt hiệu quả tốt nhất?

4.4. Đi khám bác sĩ khi tình trạng kéo dài

Khi đã thực hiện những cách trên nhưng tình trạng trẻ uống sữa công thức bị tiêu chảy không thuyên giảm, cha mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ. Sau khi thăm khám cẩn thận, bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân chính xác, từ đó đề xuất hướng xử trí thích hợp để không gây hại cho bé.

5. Phòng tránh tình trạng bé uống sữa công thức đi ngoài nhiều lần như thế nào?

Cha mẹ có thể áp dụng một số cách dưới đây để hạn chế tình trạng trẻ bị tiêu chảy khi uống sữa công thức:

5.1. Ưu tiên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời

Sữa mẹ luôn là lựa chọn tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Vì đó, mẹ hãy cố gắng cho con tận hưởng nguồn dinh dưỡng quý giá này trong tối thiểu 6 tháng đầu, có thể kéo dài đến 2 tuổi nếu được.

>> Có thể bạn quan tâm: Trẻ sơ sinh bị tiêu chảy mẹ nên ăn gì và tránh ăn gì?

5.2. Kiểm tra kỹ các thành phần, nguồn gốc, hạn sử dụng của sữa

Nếu không thể cho trẻ bú mẹ hoàn toàn, mẹ cân nhắc để con uống song song với sữa công thức. Tuy vậy, mẹ lưu ý chọn sản phẩm có thành phần gần giống với sữa mẹ nhất, nguyên liệu minh bạch, còn hạn sử dụng và hương vị thanh nhạt để trẻ dễ tiêu, sớm hợp tác. 

5.3. Chọn sữa đúng với lứa tuổi, pha đúng tỷ lệ và bảo quản đúng theo hướng dẫn của nhà sản xuất

Bé ở mỗi độ tuổi có nhu cầu năng lượng, dinh dưỡng khác nhau. Vì thế, cha mẹ nên chọn sản phẩm phù hợp độ tuổi để đảm bảo cung cấp đủ chất, tránh dư thừa hay thiếu hụt mà gây ra tình trạng trẻ uống sữa công thức bị tiêu chảy.

Song song, phụ huynh hãy pha sữa đúng lượng bột, lượng nước để bé dễ dàng hấp thu. Đặc biệt, cha mẹ đừng quên bảo quản sản phẩm cẩn thẩn (đóng nắp kỹ sau dùng, đặt hộp sữa ở nơi khô ráo và thoáng mát,...), tránh gây hư hỏng bột. 

5.4. Chọn sữa có nguồn gốc rõ ràng

Để đảm bảo an toàn cho bé, cha mẹ chỉ nên mua sữa có nguồn gốc rõ ràng, quy trình sản xuất minh bạch.

Cùng với những lưu ý như trên, phụ huynh cũng đừng quên:

• Cho bé ăn bổ sung đúng cách: Mẹ nên cho trẻ ăn bổ sung đúng thời điểm, không nên cho trẻ ăn quá sớm hoặc quá muộn. Đồng thời, mẹ cũng cần chú ý cách chế biến món ăn sao cho phù hợp với khả năng nhai, nuốt và tiêu hóa thức ăn của trẻ.
• Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ và lợi khuẩn cho trẻ: Kết hợp với việc sử dụng men vi sinh theo chỉ định bác sĩ, mẹ hãy tích cực bổ sung thực phẩm hỗ trợ nuôi dưỡng lợi khuẩn ở ruột cho bé. Điển hình như rau xanh, trái cây, các loại đậu,...
• Cho bé tiêm phòng đầy đủ: Để hạn chế vi khuẩn/virus gây hại dẫn tới rối loạn tiêu hóa, cha mẹ nên đưa con đi tiêm vắc-xin theo lịch khuyến nghị. Nhờ vậy, trẻ cải thiện miễn dịch tốt, ngừa bệnh truyền nhiễm hiệu quả.

>> Đọc ngay: Trẻ bị tiêu chảy nên ăn gì và kiêng gì?

Hy vọng qua những chia sẻ trên mẹ đã biết được nguyên nhân bé uống sữa công thức đi ngoài nhiều lần là gì. Tốt nhất, nếu triệu chứng tiêu chảy kéo dài hoặc xuất hiện thường xuyên, bố mẹ nên nhanh chóng đưa trẻ đi thăm khám để bác sĩ chẩn đoán chính xác nguyên nhân, điều trị kịp thời, tránh ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.