Trẻ 4 tuổi bị táo bón lâu ngày do đâu? Nguyên nhân & giải pháp

1. Dấu hiệu bé 4 tuổi bị táo bón là gì?

Táo bón ở trẻ 4 tuổi dễ dàng được nhận biết qua 5 triệu chứng sau đây:

• Tần suất đi ngoài ít hơn 3 lần/tuần.
• Phân khô, cứng khiến trẻ phải rặn mạnh, quấy khóc khi đại tiện.
• Chướng bụng, đầy hơi và trẻ cảm thấy khó chịu khi cha mẹ sờ vào bụng.
• Trẻ bị chảy máu hậu môn. Mẹ có thể nhìn thấy máu trên giấy vệ sinh hoặc phân của con.
• Táo bón lâu ngày khiến trẻ cáu kỉnh, chán ăn, bỏ bữa thường xuyên.

So với giai đoạn đầu đời, trẻ 4 tuổi đã có thể bày tỏ nhu cầu và cảm xúc một cách rõ ràng. Vì vậy, ngoài chú ý các biểu hiện trên, nếu nghe thấy con hay kêu đau bụng, khóc, né tránh việc đi vệ sinh thì có thể xác định trẻ đang bị táo bón.

2. Vì sao trẻ 4 tuổi bị táo bón lâu ngày?

Bé 4 tuổi bị táo bón có thể do nhiều nguyên nhân như chế độ ăn uống thiếu chất xơ, trẻ ít vận động hoặc thường xuyên nhịn đại tiện, không uống đủ nước hoặc do ảnh hưởng từ bệnh lý.

Dưới đây là những nguyên nhân gây táo bón ở trẻ 4 tuổi:

2.1. Thiếu hụt chất xơ trong bữa ăn hằng ngày

Thiếu hụt chất xơ là nguyên nhân phổ biến dẫn đến táo bón ở trẻ. Từ 2 tuổi trở lên, trẻ đang dần dần thể hiện tính độc lập trong việc lựa chọn món ăn theo khẩu vị riêng. Trẻ có thể thích ăn vặt nhiều hơn như bánh ngọt, khoai tây chiên, socola,... và không thích ăn rau.

Việc ăn uống mất cân đối này có thể khiến cơ thể thiếu hụt chất xơ, dưỡng chất quan trọng giúp đường ruột hoạt động trơn tru. Khi thiếu chất xơ, phân của trẻ trở nên khô cứng, dễ gây táo bón, từ đó ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng.

>> Mách bạn: Bổ sung chất xơ cho bé đúng cách: TOP 15 thực phẩm giàu chất xơ

2.2. Trẻ ngồi xem tivi nhiều, ít vận động

Trẻ 4 tuổi bị táo bón cũng có thể do con ngồi xem ti vi nhiều, ít vận động. Khi ngồi liên tục sẽ khiến cường độ hoạt động cơ thể của trẻ bị hạn chế, nhu động ruột và dịch tiết ruột - dạ dày có xu hướng giảm theo. Nếu kéo dài sẽ khiến chức năng tiêu hóa bị ảnh hưởng, dễ gây ra đầy hơi, chướng bụng, táo bón và chán ăn ở trẻ.

2.3. Trẻ ham chơi, nhịn đại tiện

Nhiều trẻ có thói quen xấu là ham chơi, khi buồn đi ngoài thì lại nhịn để tiếp tục chơi. Thói quen này tái diễn nhiều lần là nguyên nhân khiến cơ thể không còn phản xạ muốn đại tiện, dẫn đến tích tụ phân trong ruột và gây ra táo bón.

2.4. Không uống đủ nước mỗi ngày

Trẻ 4 tuổi bị táo bón còn có thể là do trẻ ít uống nước, dẫn đến phân của trẻ khô, rắn lại, lâu ngày gây ra táo bón.

>> Tham khảo: Dấu hiệu mất nước ở trẻ và cách xử trí dành cho mẹ

2.5. Ảnh hưởng của bệnh lý

Nhiều trường hợp, táo bón ở trẻ 4 tuổi là do ảnh hưởng của một số bệnh lý như thiếu máu, viêm đại tràng, cường giáp, phình đại tràng bẩm sinh hoặc rối loạn điện giải.

>> Tìm hiểu: Táo bón chức năng ở trẻ em và cách khắc phục hiệu quả

2.6. Tác dụng phụ của thuốc

Một số trẻ bị cảm, cúm, sốt, ho thường được cho uống thuốc kháng sinh để phần nào giảm bớt triệu chứng. Tuy nhiên, tác dụng phụ của thuốc khiến trẻ dễ bị chướng bụng, đầy hơi và táo bón kéo dài.

3. Trẻ 4 tuổi bị táo bón lâu ngày nguy hiểm không?

Táo bón ở trẻ 4 tuổi lâu ngày gây ra nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý của con. Theo đó, táo bón kéo dài có thể gây nứt kẽ hậu môn, trĩ, biếng ăn hoặc nghiêm trọng hơn là gây rối loạn tiêu hóa, tắc ruột,...

Những tác hại nguy hiểm đến sức khỏe và tâm lý của trẻ khi bị táo bón lâu ngày như:

• Nguy cơ nứt kẽ hậu môn, trĩ, tắc ruột: Khi táo bón, phân trở nên cứng và khô, trẻ phải dùng nhiều sức để rặn khi đi ngoài, làm tăng nguy cơ nứt kẽ hậu môn và trĩ.
• Tắc ruột và ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa: Phân ứ đọng quá nhiều và quá lâu trong trực tràng làm tăng nguy cơ tắc ruột cũng như các bệnh lý về tiêu hóa như viêm ruột, viêm đại tràng, rối loạn nhu động ruột hoặc rối loạn tiêu hóa.
• Trẻ biếng ăn: Táo bón kéo dài có thể gây đau bụng, đầy hơi, khiến bé khó chịu, chán ăn, làm cho cơ thể thiếu chất và tăng nguy cơ chậm phát triển.
• Trẻ sợ hãi khi đi vệ sinh: Con có thể hình thành tâm lý sợ hãi, lo lắng, tránh né việc đi tiêu, khiến tình trạng táo bón càng thêm nghiêm trọng.

>> Giải đáp: Trẻ bị rối loạn tiêu hóa bao lâu thì khỏi?

Trước những tác hại trên đây, cha mẹ nên tìm hiểu nguyên nhân và can thiệp kịp thời khi phát hiện trẻ 4 tuổi bị táo bón. Tránh để kéo dài, nếu tình trạng vẫn tái diễn, cha mẹ nên đưa trẻ đi thăm khám với bác sĩ chuyên khoa.

4. Cách khắc phục tình trạng bé 4 tuổi bị táo bón

Thay đổi chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt hằng ngày là nguyên tắc được ưu tiên hàng đầu giúp cải thiện táo bón ở trẻ 4 tuổi , cụ thể:

4.1. Thay đổi ngay chế độ ăn của trẻ

Để tránh tình trạng táo bón của con thêm nghiêm trọng, trước tiên, mẹ hãy hạn chế cho con ăn quà vặt, đồ ăn nhanh, ngũ cốc tinh chế, thịt đỏ, ổi, chuối xanh,... Song song, trong khẩu phần ăn, mẹ nên tăng cường rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, yến mạch… vào bữa ăn hằng ngày. Đây chính là nguồn chất xơ tự nhiên giúp trẻ tăng cường nhu động ruột, làm mềm phân và hỗ trợ đào thải dễ dàng hơn.

Mách nhỏ, để con hứng thú hơn với việc ăn rau củ mẹ hãy áp dụng những cách sau:

• Biến rau củ thành những “tác phẩm nghệ thuật” như cắt cà rốt thành hình ngôi sao, dưa leo thành lát bông hoa hay trang trí đĩa rau thành những con vật đáng yêu.
• “Tô màu” bát ăn với nhiều rau củ khác nhau, như là khoai lang (có màu vàng), súp lơ (có màu trắng), bắp cải (có màu xanh), ớt chuông (có màu đỏ).
• Mẹ cũng nên đa dạng cách chế biến giúp con thay đổi khẩu vị như hôm nay ăn cà rốt luộc chấm sốt cà, ngày mai ăn khoai tây hấp sữa,...

>> Khám phá:

• 10 loại rau trị táo bón cho trẻ hiệu quả mẹ không nên bỏ qua 
• Trẻ bị táo bón nên ăn gì và kiêng gì để cải thiện hệ tiêu hóa?

4.2. Khuyến khích trẻ uống nhiều nước

Hãy tập thói quen cho con uống đủ nước mỗi ngày vì nước giúp đường ruột hoạt động hiệu quả, kích thích nhuận tràng, tăng tần suất đi ngoài và cải thiện vấn đề táo bón.

Tùy vào độ tuổi mà có thể bổ sung nước ở hàm lượng khác nhau. Ví dụ, trẻ 4 tuổi bị táo bón lâu ngày nên uống 4 ly nước/ngày, mỗi ly 250ml để duy trì thói quen đi ngoài thường xuyên và tăng cường sức khỏe tổng thể.

>> Tham khảo: Nước mận chữa táo bón cho bé, liệu có tốt không?

4.3. Luyện tập thể dục cùng con mỗi ngày

Mỗi ngày, phụ huynh nên dành ra 30 phút cùng với trẻ thực hiện một số hoạt động thể chất như đi bộ, đạp xe, tập aerobic hoặc bơi lội. Như vậy, vừa cải thiện thể lực cho con, vừa kích thích hoạt động tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón xảy ra.

4.4. Tập cho trẻ đi đại tiện đúng giờ

Mẹ nên giải thích cho trẻ về tầm quan trọng khi vệ sinh đúng giờ, không nên nhịn nhiều lần để tránh dẫn đến táo bón. Ngoài ra, hãy khen ngợi hoặc mua cho con một phần quà nhỏ khi thấy trẻ tự giác đại tiện. Nhờ vậy trẻ có thêm động lực, ghi nhớ và chủ động đi ngoài đúng thời điểm vào những lần sau.

4.5. Cho trẻ dùng men vi sinh

Sử dụng men vi sinh cũng là một trong những cách trị táo bón cho trẻ 4 tuổi. Theo đó, men vi sinh giúp cân bằng đường ruột, bảo vệ ruột già khỏi tấn công của vi khuẩn có hại, từ đó phòng ngừa rối loạn tiêu hóa như táo bón, tiêu chảy, đầy hơi. Mặc dù vậy, phụ huynh chỉ nên bổ sung men vi sinh cho con khi đã có hướng dẫn cụ thể từ bác sĩ. Tránh tùy tiện sử dụng có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ.

>> Tham khảo: Men vi sinh trị táo bón có hiệu quả? Có nên cho trẻ sử dụng?

4.6. Cách làm cho trẻ dễ đi cầu khác

Ngoài 5 biện pháp trên đây, để cải thiện tiêu hóa cho trẻ bị táo bón lâu ngày thì phụ huynh có thể tham khảo thêm một vài bí quyết sau:

• Thực hiện massage bụng cho trẻ. Cụ thể, hãy chụm ba ngón tay với nhau và đặt lên phần rốn của trẻ. Xoa nhẹ theo chuyển động tròn tại đây khoảng 3 phút. Động tác này có thể giảm chướng bụng, giúp trẻ dễ chịu và sớm đi ngoài hơn.
• Cho trẻ tắm nước ấm hoặc ngâm vùng hậu môn trong nước ấm khoảng 5 - 10 phút, thực hiện 1 - 2 lần/ngày để kích thích cơ vòng hậu môn, cho trẻ đi tiêu dễ dàng.

>> Mách bạn:

• Cách massage bụng cho trẻ sơ sinh bị táo bón hiệu quả tại nhà
• Gợi ý 7 cách làm cho trẻ dễ đi cầu khi bị táo bón

5. Khi nào nên đưa con đi gặp bác sĩ?

Nếu tình trạng táo bón kéo dài hơn 2 tuần, đi kèm dấu hiệu bất thường sau đây, cha mẹ cần nhanh chóng đưa con đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị phù hợp:

• Trẻ biếng ăn, dẫn đến sụt cân, còi cọc, suy dinh dưỡng.
• Bụng sưng lên, khó chịu khi chạm vào.
• Sốt cao.
• Nôn mửa.
• Đau bụng dữ dội, nhất là khi vận động.
• Tiêu phân có nhiều máu.

>> Xem ngay: Vì sao trẻ bị đau bụng và cách xử lý kịp thời

6. Lưu ý khi chăm sóc trẻ 4 tuổi bị táo bón

Em bé của mẹ chỉ là một đứa trẻ 4 tuổi và đối với nhiều vấn đề sức khỏe như táo bón, trẻ chưa thể nhận biết hay tự kiểm soát được. Vì vậy, phụ huynh hãy lưu ý một vài điều dưới đây khi chăm sóc trẻ:

• Tuyệt đối không la mắng, tức giận vì có thể ảnh hưởng đến tâm lý, khiến con sợ đi tiêu và tăng nguy cơ táo bón.
• Quá trình thải phân chỉ diễn ra khi cơ thể đã sẵn sàng. Do đó, thay vì để con ngồi trên bồn cầu và ép con cố gắng đi ngoài, mẹ cần chủ động nhận diện những dấu hiệu trẻ muốn đi đại tiện để đưa con đến nhà vệ sinh, qua đó giúp con thoải mái và từ bỏ thói quen xấu nhịn đi đại tiện.
• Chỉ nên cho trẻ uống thuốc trị bệnh khi có chỉ định của bác sĩ và tuân theo tuyệt đối hướng dẫn sử dụng.
• Tạo cho trẻ thói quen đi vệ sinh vào một thời điểm cố định trong ngày, như sau khi ăn hoặc sau khi thức dậy. Dần dần trẻ sẽ quen với việc đi vệ sinh theo chu kỳ và tự giác thực hiện.

>> Tham khảo: Trẻ uống kẽm có bị táo bón không? Bổ sung kẽm đúng cách thế nào?

Hơn hết, để phòng ngừa tình trạng táo bón tái diễn, mẹ nên chú ý chế độ dinh dưỡng hàng ngày của con. Dinh dưỡng là yếu tố quan trọng giúp đường ruột khỏe mạnh nhờ vào việc cung cấp đủ các nhóm chất, bổ sung chất xơ, lợi khuẩn (probiotic) và chất xơ hòa tan prebiotic. Nhờ đó mà con có thể đạt được 5 tiêu chí sức khỏe đường ruột tốt như: Không bị rối loạn tiêu hóa, tiêu hóa khỏe và hấp thu tốt, khỏe mạnh, hệ vi sinh đường ruột được cân bằng & hệ miễn dịch khỏe.

Hiểu rõ việc sức khỏe đường ruột khỏe là yếu tố quan trọng giúp tiêu hóa khỏe và hấp thu dinh dưỡng tốt, Friso đã nghiên cứu cho ra mắt Friso Pro công thức cải thiện mới với HMO, GOS, Probiotics nay bổ sung thêm hợp chất béo tự nhiên còn được gọi Milk Lipid Complex.

Đi cùng công thức cải tiến với hệ dưỡng chất vượt trội, Friso Pro còn kế thừa trọn vẹn những đặc tính tinh túy từ Friso Gold Pro: vị thanh nhạt không đổi cho trẻ dễ dàng làm quen và uống sữa ngon miệng. Công nghệ LockNutri - công nghệ xử lý nhiệt 1 lần giúp bảo toàn hơn 90% đạm sữa mềm, tự nhiên, giúp trẻ tiêu hóa và hấp thu các dưỡng chất dễ dàng.

Đặc biệt, 100% sữa Friso Pro đều được nhập khẩu trực tiếp từ Hà Lan. Sản phẩm còn tiên phong ứng dụng công nghệ TrackEasy độc quyền của Friso, giúp mẹ theo dõi chất lượng nguồn sữa từ đồng cỏ riêng tại Hà Lan đến tay mẹ. Mẹ chỉ cần quét mã dưới đáy lon Friso Pro là đã có thể tự tay kiểm chứng hành trình từng lon sữa!

>> Giải đáp thắc mắc: Vì sao trẻ sơ sinh uống sữa công thức bị táo bón?

7. Câu hỏi thường gặp

Xoay quanh vấn đề trẻ 4 tuổi bị táo bón cũng còn nhiều băn khoăn khác. Dưới đây là các thắc mắc thường gặp và thông tin giải đáp:

7.1. Trẻ bị táo bón nặng có nên thụt hậu môn không?

Không nên thụt hậu môn hoặc tự ý cho trẻ dùng thuốc. Bởi điều này có thể khiến trẻ tổn thương thành hậu môn, chảy máu hậu môn, mất phản xạ đi ngoài tự nhiên và dễ bị phụ thuộc vào thuốc.

Cách an toàn hơn khi trẻ bị táo bón nặng là nên đưa con đi thăm khám hoặc tham vấn ý kiến bác sĩ để có giải pháp khắc phục an toàn.

>> Tìm hiểu thêm:

• Trẻ bị táo bón nặng do chăm sóc sai lầm, phải làm sao?
• Trẻ sơ sinh bị táo bón có nên thụt không? Liệu có an toàn?

7.2. Trẻ 4 tuổi 5 ngày không đi ngoài có sao không?

Nếu trong 5 ngày mà trẻ chưa đi ngoài, rất có thể con đã bị táo bón. Cha mẹ nên tăng cường chất xơ trong bữa ăn, cho trẻ uống đủ nước, khuyến khích vận động, massage bụng cho con,... để cải thiện. Nếu trẻ vẫn chưa hết táo bón, cha mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được kiểm tra.

Trẻ 4 tuổi bị táo bón có thể khiến ba mẹ lo lắng, nhưng chỉ cần kiên nhẫn và hiểu đúng nguyên nhân, tình trạng này sẽ sớm được cải thiện. Việc chăm sóc hệ tiêu hóa cho bé không chỉ nằm ở dinh dưỡng mà còn là cách ba mẹ tạo môi trường tâm lý thoải mái và thói quen tốt ngay từ sớm.

Ở chuyên mục kinh nghiệm hay, Friso còn có nhiều bài viết liên quan đến táo bón ở trẻ. Cha mẹ hãy theo dõi và liên tục cập nhật để có thêm kiến thức trong việc chăm sóc con nhé!