Trẻ bị kiết lỵ: Nguyên nhân, cách điều trị và bao lâu thì khỏi?

1. Kiết lỵ ở trẻ là gì?

Kiết lỵ là một bệnh nhiễm trùng đường ruột gây tiêu chảy dữ dội kèm theo máu. Mặc dù xuất hiện ở cả người lớn, tuy nhiên trẻ nhỏ là đối tượng phổ biến của bệnh lý do hệ tiêu hóa còn non yếu và đề kháng của bé chưa hoàn thiện. 

2. Phân loại và nguyên nhân khiến trẻ bị kiết lỵ

Có 2 nguyên nhân chính khiến bé bị kiết lỵ bao gồm:

2.1. Bệnh lỵ trực khuẩn (bacillary dysentery) 

Bệnh lỵ trực khuẩn là loại kiết lỵ thường gặp nhất. Nguyên nhân gây ra bệnh lỵ này là do vi khuẩn Shigella gây ra. 

2.2. Bệnh lỵ Amip (amoebic dysentery)

Nguyên nhân gây ra bệnh kiết lỵ Amip xuất phát từ một loại ký sinh trùng có tên là Entamoeba Histolytica. Bệnh kiết lỵ này thường xuất hiện ở những vùng nhiệt đới, nóng ẩm và có điều kiện y tế kém. 

2.3. Các đường lây truyền bệnh kiết lỵ ở trẻ

Trẻ bị kiết lỵ có thể do:

   • Không rửa tay kỹ sau khi đi vệ sinh.

   • Bé đã chạm vào các bề mặt đã bị nhiễm vi khuẩn, sau đó chạm vào miệng, mũi hoặc mắt của bản thân.

   • Ăn thức ăn bị nhiễm vi khuẩn hoặc lỡ nuốt nước hồ hoặc sông khi bơi.

3. Dấu hiệu trẻ bị kiết lỵ

Những dấu hiệu cho thấy trẻ đang có nguy cơ bị kiết lỵ bao gồm:

3.1. Dấu hiệu chung

   • Trẻ đi đại tiện nhiều lần, thậm chí không muốn rời bồn cầu hoặc đòi ngồi bô liên tục vì cảm thấy mót rặn.

   • Bụng sẽ quặn đau mỗi lần đại tiện.

   • Phân ít, dạng lỏng, có lẫn với dịch nhầy, máu tươi và bọt hơi.

   • Bé vô cùng khó chịu và quấy khóc mỗi khi đi đại tiện. 

3.2. Dấu hiệu trẻ kiết lỵ do trực khuẩn

   • Tiêu chảy kèm theo đau quặn bụng.

   • Sốt.

   • Buồn nôn và ói mửa.

   • Xuất hiện máu hoặc chất nhầy trong phân.

3.3. Dấu hiệu trẻ bị kiết lỵ Amip

Các triệu chứng của kiết lỵ Amip thường không xuất hiện ngay mà sẽ ủ dần sau 2 - 4 tuần:

   • Buồn nôn.

   • Tiêu chảy liên tục.

   • Chuột rút ở bụng

   • Giảm cân nhanh chóng.

   • Sốt.

4. Trẻ bị kiết lỵ bao lâu thì khỏi? Có nguy hiểm không?

Nếu được chăm sóc đúng cách, trẻ bị kiết lỵ có thể khỏi sau 1 - 2 tuần. Tuy nhiên, phụ huynh không nên vì thế mà chủ quan bởi khi trở nặng, bệnh vẫn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như: Thủng ruột, xuất huyết tiêu hóa, lồng ruột, viêm loét đại tràng sau lỵ, viêm ruột thừa…

Chính vì thế, khi trẻ có dấu hiệu bị kiết lỵ, phụ huynh nên quan sát trẻ thường xuyên và đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất nếu xuất hiện các dấu hiệu nghiêm trọng. 

5. Cách xử lý kiết lỵ ở trẻ nhỏ tại nhà

Sau đây là một số cách chăm sóc trẻ nhỏ bị kiết lỵ tại nhà:

5.1. Bổ sung đầy đủ dưỡng chất

Khi trẻ bú mẹ bị kiết lỵ, mẹ nên cho con tiếp tục bú sữa để cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cho trẻ. 

Với trẻ ăn dặm hoặc trẻ lớn, cần được bổ sung đầy đủ 4 nhóm dưỡng chất: chất xơ, tinh bột, chất đạm và vitamin để tăng cường hệ miễn dịch. Phụ huynh nên thường xuyên thay đổi món ăn để giúp bé không bị ngán và đảm bảo các món đều được nấu chín kỹ, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm nhé.

Ngoài ra, phụ huynh có thể tăng cường cho bé thức uống lợi khuẩn Probiotic nhằm cải thiện hoạt động ruột kết cho bé.

5.2. Bù nước cho trẻ

Do đi tiêu nhiều lần nên trong giai đoạn này bé rất dễ bị mất nước. Vì thế phụ huynh nên tích cực bù nước cho bé. Ngoài ra, phụ huynh có thể cho bé uống thêm Oresol (có sẵn tại các tiệm thuốc tây) hoặc nước muối, nước gạo rang, nước dừa để tăng cường chất điện giải cho cơ thể bé nhanh hồi phục. 

5.3. Cho trẻ ăn đồ lỏng

Trong khi bị kiết lỵ, hệ tiêu hóa của bé vô cùng nhạy cảm, vì thế phụ huynh nên cho trẻ ăn các đồ ăn lỏng để dễ dàng hấp thụ và không gây áp lực nên dạ dày. Đối với trái cây và rau quả tươi, phụ huynh nên luộc hoặc ép thành nước cho trẻ uống. 

5.4. Đừng quên chia nhỏ khẩu phần ăn cho bé

Kiết lỵ có thể khiến trẻ bị biếng ăn. Lúc này, phụ huynh không nên ép bé ăn quá nhiều, mà thay vào đó nên chia nhỏ khẩu phần ăn trong ngày để hệ tiêu hóa của bé làm việc “thoải mái” hơn. 

Lưu ý: Phụ huynh không nên tự ý cho trẻ dùng thuốc giảm đau hay các thuốc trị tiêu chảy/ kiết lỵ để tránh các tác dụng phụ không mong muốn. 

6. Một số thắc mắc khi chăm sóc trẻ bị bệnh kiết lỵ 

Sau đây là một số thắc mắc khi chăm sóc trẻ bị kiết lỵ và lời giải:

6.1. Thực đơn cho các bé bị kiết lỵ không bú mẹ nên có món gì?

Có rất nhiều món ăn vừa thơm ngon, vừa giúp tăng cường dưỡng chất để trẻ nhanh chóng hết kiết lỵ như cháo ngó sen, cháo đậu xanh, nước ép ổi, sữa chua,... Vì thế phụ huynh có thể bổ sung những thực phẩm này vào bữa ăn hàng ngày của bé. 

6.2. Khi nào cần đưa trẻ bị kiết lỵ đến bác sĩ?

Mặc dù là bệnh về đường tiêu hóa phổ biến nhưng kiết lỵ vẫn có thể gây nguy hiểm ở mức độ nặng. Do đó để đảm bảo an toàn cho bé, phụ huynh nên đưa trẻ đến bác sĩ ngay khi:

   • Bé tiêu chảy ra máu hoặc tiêu chảy trầm trọng đến mức gây sụt cân cân nghiêm trọng và mất nước. 

   • Bé tiêu chảy kèm theo sốt 38ºC hoặc cao hơn.

7. Cách phòng bệnh kiết lỵ ở trẻ nhỏ hiệu quả

Kiết lỵ ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe của bé, vì thế để phòng tránh bệnh lý này, phụ huynh nên:

   • Luôn tuân thủ nguyên tắc “ăn chín, uống sôi” cho trẻ.

   • Nhắc nhở trẻ phải rửa sạch tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh xong.

   • Thức ăn sau khi chế biến cần đậy kỹ tránh ruồi nhặng.

   • Người chăm sóc trẻ cũng phải luôn giữ vệ sinh sạch sẽ.

   • Ngoài ra, việc chọn đúng sữa công thức cho trẻ dùng cũng vô cùng quan trọng. Bên cạnh hương vị thanh nhạt, dễ uống, sản phẩm còn cần có phân tử đạm nhỏ để dễ dàng hấp thu và chất xơ để tăng cường sức khỏe cho hệ tiêu hóa của con yêu.  

Trẻ bị kiết lỵ gây ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển về thể chất và tinh thần. Vì thế phụ huynh hãy giúp con xây dựng nền tảng vững vàng từ bên trong ngay từ những năm đầu đời. Bởi với một chiếc bụng khỏe, mọi hành trình khám phá và học hỏi từ thế giới xung quanh của con sẽ trở nên suôn sẻ hơn bao giờ hết!