Hướng dẫn cách massage cho trẻ sơ sinh dễ ngủ, tiêu hóa tốt

1. Nên massage cho trẻ sơ sinh khi nào?

Mẹ nên bắt đầu massage em bé khi con tròn 1 tháng tuổi trở lên. Nguyên nhân là vì làn da của trẻ cần khoảng 2 tuần sau sinh để hoàn thiện lớp bảo vệ tự nhiên nên mới phù hợp để massage. Ngoài ra, khi tròn 1 tháng tuổi cũng là thời điểm rốn của bé đã rụng nên việc massage cũng diễn ra dễ dàng và an toàn hơn.

>> Xem thêm: Mốc phát triển của trẻ sinh non và lưu ý khi chăm sóc

2. Đâu là thời gian tốt nhất để massage cho bé sơ sinh trong ngày?

3 thời điểm nên mát xa cho bé sơ sinh trong ngày là buổi sáng khi con bắt đầu một ngày mới, trước lúc tắm hoặc lúc chiều tối. Cụ thể như sau:

• Buổi sáng khi trẻ mới thức dậy: Massage lúc này giúp trẻ tỉnh táo hơn để bắt đầu một ngày mới vui vẻ.
• Trước khi tắm cho trẻ: Massage trước khi tắm giúp trẻ thư giãn, đồng thời làm sạch nhẹ các bụi bẩn, tế bào chết và bã nhờn.
• Lúc chiều tối: Massage vào thời điểm này giúp bé có giấc ngủ ngon và sâu hơn.

Thời điểm mà mẹ không nên mát xa cho trẻ sơ sinh là ngay sau khi mới bú xong. Tốt nhất, mẹ nên đợi 15 phút sau khi trẻ bú no rồi mới massage, để tránh con bị nôn trớ hoặc khó chịu.

>> Tham khảo: Cách vỗ ợ hơi cho trẻ sơ sinh đúng cách sau khi bú

3. Có nên massage cho trẻ sơ sinh không? 6 lợi ích trẻ nhận được

Cha mẹ nên massage cho trẻ tròn 1 tháng tuổi, bởi hoạt động này mang đến cho trẻ nhiều lợi ích như giảm căng thẳng, giúp con ngủ ngon, tiêu hóa tốt,... Cụ thể như sau:

3.1. Giảm căng thẳng cho trẻ

Các động tác massage nhẹ nhàng giúp giảm căng thẳng cho trẻ thông qua việc kích thích cơ thể sản sinh hormone oxytocin và endorphins tạo cảm giác dễ chịu. Đồng thời, mức hormone gây căng thẳng cortisol cũng được giảm xuống trong quá trình massage, giúp bé cảm thấy an tâm và thoải mái hơn.

>> Tìm hiểu: Tại sao trẻ vừa khóc vừa ưỡn người? Làm sao để khắc phục?

3.2. Giúp trẻ ngủ ngon hơn

Massage cho trẻ sơ sinh giúp con dễ dàng thư giãn, từ đó nhanh vào giấc hơn. Ngoài ra, khi được xoa bóp nhẹ nhàng, cơ thể trẻ sẽ tiết ra nhiều melatonin - hormone điều hòa giấc ngủ nên con sẽ ngủ sâu hơn.

3.3. Giúp trẻ tiêu hóa tốt hơn

Thực hiện cách matxa cho bé sơ sinh nhẹ nhàng và đều đặn giúp tăng nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa thức ăn thuận lợi hơn. Nhờ đó hạn chế các vấn đề tiêu hóa thường gặp ở trẻ nhỏ như đầy bụng, táo bón,...

>> Xem ngay: Cách massage bụng cho bé sơ sinh bị táo bón hiệu quả

3.4. Hỗ trợ trẻ phát triển kỹ năng vận động

Một số động tác massage hỗ trợ trẻ vận động nhẹ nhàng tay, chân, lưng cổ,.. từ đó tăng cường sức mạnh cơ bắp. Đồng thời, phương pháp này còn tạo điều kiện để trẻ cảm nhận rõ hơn về cơ thể của mình, giúp não bộ hình thành sự liên kết giữa cảm giác và vận động. Điều này tạo nền tảng để bé phát triển các kỹ năng vận động như lẫy, bò, ngồi hoặc đứng sau này.

3.5. Tăng sự gắn kết giữa bé và cha mẹ

Massage cho trẻ sơ sinh mang đến những khoảnh khắc tiếp xúc da kề da gần gũi giữa cha mẹ và bé. Nhờ đó, trẻ sẽ cảm thấy an toàn và được yêu thương. Ngoài ra, những tương tác nhẹ nhàng khi xoa bóp (như những lời thì thầm dịu dàng, ánh mắt trìu mến) từ cha mẹ cũng góp phần tăng sự kết nối cảm xúc với trẻ.

>> Khám phá: Cách bế trẻ sơ sinh theo từng tháng an toàn và không làm đau trẻ

3.6. Hỗ trợ tăng cường đề kháng

Massage còn giúp thúc đẩy quá trình bài tiết và trao đổi chất thông qua làn da của bé. Không chỉ vậy, áp dụng cách mát xa cho bé sơ sinh đúng còn kích thích tuần hoàn máu, qua đó gián tiếp tăng cường đề kháng tự nhiên để trẻ khỏe mạnh hơn và ít mắc bệnh vặt.

4. Một số quy tắc chung khi massage cho bé sơ sinh

Khi massage cho trẻ sơ sinh, mẹ cần tuân thủ các nguyên tắc sau đây:

• Chọn thời điểm phù hợp khi cả mẹ và bé đều thoải mái, không bị xao nhãng bởi các yếu tố bên ngoài để con được thư giãn tối đa.
• Đặt bé nằm ngửa trên khăn bông mềm (ở dưới sàn hoặc trên giường) để mẹ dễ dàng massage từ phần thân trước đến lưng.
• Điều chỉnh nhiệt độ phòng khoảng 28-29 độ nhằm tránh bé bị lạnh khi massage.
• Thời lượng massage khoảng 4-5 phút/lần, không nên lâu hơn để hạn chế gây kích thích quá mức cho cơ thể còn non yếu của trẻ.

>> Có thể bạn quan tâm: Nhịp thở bình thường của trẻ em là bao nhiêu?

5. Hướng dẫn cách massage cho trẻ sơ sinh chi tiết

Mẹ có thể làm theo các cách massage cho bé sơ sinh sau đây để giúp con ngủ sâu, ăn ngoan hơn nhé:

5.1. Xem bé đã sẵn sàng để massage chưa

Trước khi bắt đầu massage cho trẻ, mẹ cần có vài bước “thăm dò” để đảm bảo bé cảm thấy thoải mái và đã sẵn sàng cho trải nghiệm này:

• “Hỏi ý” của con bằng cách xoa nhẹ một ít dầu vào lòng bàn tay, sau đó thoa lên bụng và sau tai của trẻ.
• Nếu bé có biểu hiện khó chịu như quấy khóc, gồng người, cau có thì lúc này chưa phải là thời điểm thích hợp để massage. Mẹ nên dừng lại và thử thực hiện vào lúc khác.
• Nếu trẻ tỏ ra dễ chịu, thư giãn và không có biểu hiện phản đối, mẹ có thể tiếp tục massage.

>> Mách bạn: Dấu hiệu trẻ sơ sinh khỏe mạnh mà phụ huynh cần biết

5.2. Cách massage phần chân của trẻ sơ sinh

Massage chân thường xuyên và đúng cách cho con giúp phát triển 2 chi dưới hoàn thiện. Cụ thể, mẹ thực hiện như sau:

• Đầu tiên, mẹ làm ấm bàn tay bằng 1 ít dầu massage.
• Sau đó vuốt nhẹ, nắn bóp bàn chân, cẳng chân và đùi của con theo hướng từ dưới lên trên kết hợp giúp con gập duỗi khớp gối và khớp háng.

5.3. Cách massage cho bé sơ sinh ở tay

Động tác xoa bóp tay cho trẻ sơ sinh giúp tăng lưu thông tuần hoàn chi trước, nâng cao khả năng hoạt động cơ của con. Vì thế, mẹ lưu lại cách xoa bóp cho con như sau nhé:

• Xoa vuốt và nắn bóp toàn bộ cánh tay, cẳng tay và các ngón tay của con theo chiều từ trên vai trở xuống.
• Tiếp đến, mẹ thực hiện động tác gập rồi giang cánh tay, bàn tay cho con.

5.4. Cách massage phần ngực và vai của trẻ sơ sinh

Massage phần ngực và vai của con giúp hệ xương tại đây phát triển tốt kết hợp hỗ trợ tuần hoàn tim mạch. Mẹ có thể thực hiện 2 bài tập massage như:

• Động tác mở cuốn sách: Mẹ dùng 2 bàn tay vuốt ngực của con từ giữa sang hai bên.
• Động tác chữ thập: Xoa nhẹ ngực của trẻ từ bả vai bên trái chéo xuống mạn sườn bên phải sau đó ngược lại. Thực hiện luân phiên 2 bên từ từ đều đặn.

5.5. Cách massage cho trẻ sơ sinh ở vùng bụng

Massage vùng bụng giúp tăng nhu động ruột và tiết dịch, hỗ trợ con đi ngoài dễ dàng hơn. Mẹ thực hiện xoa bóp vùng bụng cho con như hướng dẫn sau:

Đặt bàn tay lên phần bụng dưới bên tay phải của con, sau đó tiến hành xoa viền bụng con theo hình vòng tròn.

>> Mách bạn: Chăm sóc trẻ 3 tháng tuổi đúng cách để con khỏe mạnh, phát triển tốt

5.6. Massage cho bé sơ sinh ở đầu và mặt

Các động tác massage vùng đầu và mặt giúp cơ mặt của con được thư giãn, cho trẻ cảm giác an toàn, thoải mái. Cụ thể như sau:

• Mẹ dùng các ngón tay vuốt ngang phần trán và cung lông mày của con từ giữa sang 2 bên.
• Vuốt nhẹ 2 vành tay của con theo cung vành tai.
• Làm động tác xoa nhẹ cả đầu của con.

5.7. Massage phần lưng của trẻ sơ sinh

Bài tập massage lưng hỗ trợ quá trình phát triển cơ bắp, xương sống cho con, cũng như giúp tăng tuần hoàn ở vị trí này. Đặc biệt, mẹ đừng quên các động tác xoa bóp như:

• Để trẻ nằm sấp, sau đó dùng 2 tay vuốt dọc 2 bên cột sống của con theo chiều từ cổ xuống dưới.
• Mẹ dùng các đầu ngón tay ấn và day nhẹ theo chiều vòng tròn ở vị trí dọc 2 bên cột sống của con theo chiều từ trên xuống dưới.

6. Những lưu ý khi massage cho bé sơ sinh

Khi massage cho trẻ sơ sinh, mẹ cần lưu ý:

• Mẹ nên cắt gọn móng tay trước khi massage để tránh làm trầy xước da bé.
• Các động tác massage cần thực hiện nhẹ nhàng để không gây đau hay khó chịu cho bé.
• Theo dõi phản ứng của trẻ trong quá trình massage nhằm kịp thời điều chỉnh lực phù hợp.
• Không dùng dầu massage ở vùng da nhạy cảm như mặt, vì dễ gây kích ứng hoặc cay mắt trẻ.

>> Tham khảo thêm: Hướng dẫn chăm sóc trẻ sơ sinh từ 0 đến 6 tháng tuổi

7. Các câu hỏi thường gặp khi massage em bé

Sau đây là lời giải đáp cho những câu hỏi mẹ thường gặp khi massage bé sơ sinh:

7.1. Có nên massage cho trẻ sơ sinh khi con bị ốm, mệt mỏi không?

Mẹ không nên massage cho bé sơ sinh khi con có dấu hiệu mệt mỏi, đau ốm. Vì lúc này cơ thể của con rất nhạy cảm, nên việc xoa bóp có thể khiến bệnh của con nặng hơn, hoặc tăng khả năng trẻ bị cảm lạnh.

7.2. Nên massage cho trẻ trong bao lâu?

Với từng độ tuổi nhất định, mẹ nên lưu ý thời gian matxa cho trẻ sơ sinh sinh phù hợp:

• Với trẻ sơ sinh: 2 - 5 phút/ngày.
• Trẻ từ 2 tháng tuổi trở lên: 8 - 10 phút/ngày.
• Trẻ 10 tháng tuổi trở lên: 10 - 15 phút/ngày.

7.3. Có nên dùng dầu massage cho trẻ sơ sinh không?

Để đảm bảo độ an toàn cho làn da của trẻ sơ sinh, mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng dầu massage cho con. Đặc biệt, mẹ không sử dụng dầu massage dành cho người lớn hoặc có mùi thơm quá mạnh.

7.4. Ngoài massage, nên làm gì để trẻ sơ sinh tiêu hóa khỏe?

Mẹ biết không, tiêu hóa khỏe là một trong những tiêu chí để đánh giá trẻ có sức khỏe đường ruột tốt hay không (bên cạnh không bị rối loạn tiêu hóa, khỏe mạnh, hệ vi sinh đường ruột được cân bằng cùng hệ miễn dịch khỏe). Trong khi đó, sức khỏe đường ruột tốt sẽ giúp trẻ có đề kháng mạnh mẽ để chống lại các tác nhân gây hại (vì có đến 70% cơ quan miễn dịch nằm ở đường ruột).

Để con có tiêu hóa khỏe cũng như sức khỏe tốt, mẹ cần “trao” cho con nguồn dinh dưỡng phù hợp ngay từ những năm đầu đời. Với trẻ sơ sinh, sữa vẫn là nguồn cung cấp dinh dưỡng chính, mẹ nên cho con bú đầy đủ theo nhu cầu. Trường hợp cần dặm thêm sữa ngoài, mẹ hãy ưu tiên sản phẩm đạm mềm nhỏ, tự nhiên để dễ thẩm thấu qua ruột. Nhờ đó, bé tiêu hóa, hấp thu nhẹ nhàng mà không nặng bụng.

Bên cạnh đó, mẹ cũng nên ưu tiên chọn sữa có Milk Lipid Complex (hỗn hợp chất béo tự nhiên), HMO (Human Milk Oligosaccharides), GOS (Galacto-oligosaccharides) và Probiotics. Những thành phần này không chỉ cung cấp năng lượng và hỗ trợ tiêu hóa, mà còn giúp xây dựng hệ miễn dịch tự nhiên khỏe mạnh, bảo vệ bé khỏe mạnh nhờ 3 “tầng” đề kháng:

• Ngăn chặn vi khuẩn, vi-rút gây bệnh xâm nhập vào đường ruột (1).
• Tăng cường lợi khuẩn, nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh và củng cố hàng rào bảo vệ ruột (2).
• Ức chế và tiêu diệt vi khuẩn, vi-rút gây hại, giảm nguy cơ nhiễm trùng (3).

Khi hệ tiêu hóa khỏe mạnh, bé sẽ hấp thu dinh dưỡng tốt hơn, hạn chế tình trạng chướng bụng, đầy hơi…; đồng thời tăng cường sức đề kháng, vì hơn 70% hệ miễn dịch nằm ở đường ruột. Nhờ đó, bé yêu có một nền tảng vững vàng từ bên trong để phát triển toàn diện cả thể chất lẫn trí não.

>> Xem ngay: Chọn sữa nào dễ tiêu hóa cho bé phát triển khỏe mạnh, mẹ an tâm?

Trên đây là hướng dẫn cách massage cho trẻ sơ sinh giúp con ngủ ngon và tiêu hóa tốt hơn. Mong rằng với những thao tác đơn giản này không chỉ giúp trẻ thêm khỏe mạnh mà còn tạo nên những khoảnh khắc gắn kết yêu thương khó quên giữa mẹ và bé trong năm tháng đầu đời. Chúc bé yêu của mẹ có hành trình phát triển thật vững vàng phía trước nhé!

Tài liệu tham khảo:

(1) HMO (2’FL): Giúp hạn chế sự xâm nhập của vi khuẩn có hại (Lewis và cộng sự, 2015); (Reverri và cộng sự, 2018).

(2) GOS & HMO (2’FL) : Giúp nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh và hàng rào thành ruột (Ben và cộng sự 2008), (Lindner và cộng sự, 2023).

(3) Prebiotics and Probiotics: Giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng (Sazawal và cộng sự, 2010).